Kazimierz Jankowski (generał)

---

Życiorys

W 1938 roku Kazimierz Jankowski ukończył gimnazjum w Lublinie, a rok później dywizyjną szkołę podchorążych rezerwy w Zamościu. Od samego początku jego kariery militarnej był zaangażowany w działania wojenne, biorąc udział w wojnie obronnej w 1939 roku jako żołnierz 3 Dywizji Piechoty Legionów Armii „Prusy”. Brał udział w walkach w takich miejscach jak Kielce, Skarżysko-Kamienna oraz Radom. Po zakończeniu tych intensywnych zmagań, w październiku lub listopadzie powrócił do Lublina.

Od listopada 1939 do marca 1940 roku nie podejmował pracy, a następnie znalazł zatrudnienie jako urzędnik w Izbie Przemysłowo-Handlowej, gdzie pracował aż do 21 lipca 1944 roku. W czasie II wojny światowej, w latach 1940–1941, uczestniczył w działalności podziemnej o charakterze wojskowym, którą jednak opuścił z powodu odmiennych poglądów organizacyjnych.

W drugiej części 1944 roku, w wrześniu, wstąpił do Wojska Polskiego. Od lipca 1945 roku pełnił funkcję sekretarza w sądzie wojskowym w KBW. Z dniem 28 lipca 1946 roku został asesorem Wojskowego Sądu Rejonowego w Gdańsku, a 28 grudnia 1946 roku przeniesiono go do Marynarki Wojennej w Gdyni jako sędziego. W latach 1950-1958 kontynuował edukację prawniczą na Uniwersytecie Warszawskim oraz Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Rola Kazimierza Jankowskiego w wymiarze sprawiedliwości była znacząca. Od kwietnia 1951 roku pełnił funkcję zastępcy szefa WSR w Gdańsku, a od czerwca 1952 roku stał na czele WSR w Koszalinie. W sierpniu 1954 roku objął stanowisko szefa Sądów 1 Korpusu Zmechanizowanego w Wałczu. W dniu 2 czerwca 1956 roku został mianowany szefem Sądów Marynarki Wojennej w Gdyni, a 27 sierpnia 1962 roku został prezesem Izby Wojskowej Sądu Najwyższego w Warszawie.

W październiku 1964 roku Kazimierz Jankowski otrzymał stopień generała brygady. Ceremonia mianowania odbyła się w Belwederze, gdzie nominację wręczył mu przewodniczący Rady Państwa PRL Edward Ochab, w obecności ministra obrony narodowej Mariana Spychalskiego.

W wyniku przebytego zawału oraz postępującej choroby, w czerwcu 1971 roku złożył rezygnację z pełnionych obowiązków, a w grudniu tego samego roku został przeniesiony w stan spoczynku.

Wydane wyroki

W czasie swojej pracy w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Gdańsku oraz Koszalinie, a także w Sądzie Marynarki Wojennej, Kazimierz Jankowski pełnił istotną rolę w orzekaniu spraw sądowych. W sumie orzekł 26 kar śmierci, z których połowa została wykonana, a łączna kara więzienia wyniosła 293 lata i 4 miesiące.

Jankowski przewodniczył lub uczestniczył w wielu istotnych procesach, w wyniku których zapadły wyroki śmierci, w tym:

• 31 października 1946 roku, w sprawie Henryka Ernsta, Jana Drelicha, Zenona Jagły i Stanisława Kulika (ps. „Tarzan”), trzech skazanych na śmierć, z których wyrok wykonano, podczas gdy karę Zenona Jagły zamieniono na 15 lat więzienia. Ponadto, dwie inne osoby otrzymały kary po 15 lat więzienia, jedna 10 lat, trzy po 5 lat, a jedna została uniewinniona.
• 11 lipca 1946 roku, w którym jako asesor był częścią składu orzekającego, umożliwił wymierzenie kary śmierci Feliksowi Selmanowiczowi (ps. „Zagończyk”), żołnierzowi 5 Brygady Wileńskiej Armii Krajowej, który został stracony 28 sierpnia 1946 roku.
• 13 września 1946 roku, skazał Tadeusza Mańkowskiego oraz Stefana Pączkowskiego za działalność w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość; wyroki również zostały wykonane.
• 30 grudnia 1946 roku orzekł karę śmierci Klemensowi Stefańskiemu za związki z oddziałem WiN Stanisława Kulika, jednak wyrok ten został później zmieniony na 15 lat więzienia.
• 20 maja 1947 roku, przewodnicząc Sądowi Marynarki Wojennej, skazał Michała Cytlaka na karę śmierci (dalsze losy nieznane).
• 12 stycznia 1948 roku, skazał Ryszarda Łopacińskiego na karę śmierci z powodu członkostwa w Narodowych Siłach Zbrojnych; kara ta później została zamieniona na 15 lat.
• 4 grudnia 1948 roku, w składzie orzekającym, skazał Józefa Preussa na karę śmierci za zniszczenie mienia, co okazało się później wyrokiem błędnym, zamienionym na 15 lat więzienia.
• 4 grudnia 1948 roku, w innym procesie, skazał Ottomara Zielke na karę śmierci za współpracę z 5 Wileńską Brygadą AK, a wyrok ten został wykonany.
• 29 września 1949 roku jako przewodniczący skazał Romana Kamińskiego na karę śmierci (dalsze losy nieznane).
• 21 listopada 1949 roku, w procesie przed WSR w Warszawie, skazał Władysława Stępnowskiego na karę śmierci (dalsze losy nieznane; Sr. 1698/49).
• 25 kwietnia 1950 roku, wyrok śmierci dla Władysława Pacholczyka (dalsze losy nieznane; Sm. 32/50).
• 20 maja 1950 roku, ponownie orzekał karę śmierci dla Michała Cytlaka (dalsze losy nieznane; R.W. 736/47).
• 26 lipca 1950 roku, skazał Herberta Imberę na karę śmierci (wyrok wykonano) oraz Stefana Gajewskiego, którego karę zmieniono na dożywocie.
• 30 czerwca 1951 roku, w swoim składzie sędziowskim, skazał Roberta Sokołowskiego na karę śmierci; wyrok zamieniony później na dożywotnie więzienie.
• 28 sierpnia 1951 roku, skazał Zygmunta Szlasa na karę śmierci za nielegalne posiadanie broni i zabójstwo, która później została zamieniona na 15 lat więzienia.
• 24 kwietnia 1952 roku, jako przewodniczący składu sędziowskiego, orzekał o karach śmierci dla Bolesława Tarnowskiego, Jana Chołuja, Zygmunta Izdebskiego (wszyscy straceni 26 września 1952 roku), a Tadeusz Rakowski, Bogusław Janiszewski oraz Tadeusz Matłosz, za przynależność do „Polskiej Organizacji Podziemnej – Wolność”, mieli swoje kary zamienione na dożywocie.
• 6 czerwca 1952 roku, prowadząc skład sędziowski, skazał Stefana Półrula (wyrok wykonany 9 kwietnia 1953 roku) i Edmunda Sternę (wyrok wykonany 21 listopada 1952 roku).
• 29 czerwca 1953 roku, jako przewodniczący WSR w Koszalinie, orzekł karę śmierci dla Józefa Piękniewskiego, który to wyrok został zmieniony na 15 lat więzienia, a dla Stanisława Piekarskiego na dożywotnie więzienie, oraz Ryszarda Procajło, który również miał wyrok zamieniony na 15 lat.
• 30 czerwca 1953 roku, skazał Mieczysława Rabczankę, Czesława Rzeźnickiego i Jana Tatucha (dalsze losy nieznane; Sr. 71/53).
• 28 maja 1954 roku skazał Józefa Gryszuna na karę śmierci (dalsze losy nieznane), która później została zamieniona na 15 lat więzienia; (Sr. 58/54).

Te wyroki świadczą o kontrowersyjnej roli, jaką Jankowski odegrał w powojennej historii Polski, pełniąc funkcję, która niejednokrotnie prowadziła do tragicznych konsekwencji dla skazanych.

Życie prywatne

Kazimierz Jankowski spędził swoje życie w Warszawie, gdzie osiedlił się na stałe. W 1942 roku zawarł związek małżeński z Zofią Olszewską, która żyła w latach 1920-1992. Para doczekała się córki Jadwigi Jankowskiej-Cieślak oraz trzech synów.

Córka Kazimierza, po upływie wielu lat, ujawniła niepokojący fakt, że jej ojciec stosował przemoc w rodzinie, co wpłynęło na ich życie domowe.

Generał został pochowany na warszawskich Powązkach Wojskowych, w kwaterze D29-4-8, co stanowi miejsce pamięci o jego życiu i działalności.

Odznaczenia

Kazimierz Jankowski, wybitny generał, został odznaczony wieloma prestiżowymi medalami oraz orderami, które odzwierciedlają jego zasługi i wkład w historię Polski. Oto niektóre z jego wyróżnień:

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1971),
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1968),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1963),
• Srebrny Krzyż Zasługi (1958),
• Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” (1946),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• Medal „Za udział w walkach o Berlin” (1970),
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1959),
• Brązowy Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny,
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1967).

Wszystkie te odznaczenia są świadectwem jego oddania dla służby wojskowej i narodowej.

---

Oceń: Kazimierz Jankowski (generał)

---