Cerkiew św. Jerzego w Białymstoku

---

Położenie

Świątynia, o której mowa, usytuowana jest w dzielnicy Nowe Miasto, w Białymstoku, przy ulicy Kazimierza Pułaskiego 36. Więcej informacji można znaleźć pod tym linkiem Nowe Miasto.

Historia

Rok 1996 był znaczący dla lokalnej społeczności, ponieważ utworzonoparafię św. Jerzego, która powstała z wydzielenia z parafii znajdującej się w soborze katedralnym w Białymstoku. Początkowo lokalną cerkwią była drewniana cerkiew, przeniesiona z Czyż, co stanowiło istotny krok w kierunku umacniania tradycji prawosławnej w regionie.

Kamień węgielny pod budowę nowej cerkwi pod nazwą św. Jerzego został poświęcony 15 października 1998 roku przez patriarchę konstantynopolitańskiego Bartłomieja I, który odwiedził Polskę. Projekt świątyni, który został zatwierdzony, stworzył renomowany architekt prof. Jerzy Uścinowicz. Wmurowanie wspomnianego kamienia miało miejsce 6 maja 2000 roku, kiedy to biskup białostocki i gdański Jakub w ceremonii podkreślił znaczenie tego wydarzenia.

Po pewnej przerwie w pracach budowlanych, spowodowanej potrzebą wprowadzenia korekt w projekcie, w roku 2006 rozpoczęto montaż pierwszych kopuł i krzyży, które zostały poświęcone przez biskupów Jakuba oraz Pawła, arcybiskupa nicejskiego. Kolejnym ważnym wydarzeniem miało miejsce 5 maja 2010 roku, kiedy to arcybiskup Jakub poświęcił dzwony, istotny element każdej prawosławnej świątyni. Dzień po tym metropolita warszawski i całej Polski Sawa wraz z arcybiskupem Jakubem dokonał poświęcenia dolnej cerkwi, dedykowanej Opiece Matki Bożej.

W lipcu 2016 roku do cerkwi trafiła ikona św. Paisjusza Hagioryty, stworzona przez jego ucznia, mnicha Paisjusza ze Świętej Góry Athos. Uroczystości związane z tym wydarzeniem miały miejsce w dniach 11-12 lipca, z przewodnictwem biskupa supraskiego Grzegorza, co świadczy o rosnącym znaczeniu tego miejsca w polskim prawosławiu.

Historyczny moment miał miejsce 21 sierpnia 2016 roku, kiedy cerkiew odwiedził prawosławny patriarcha Antiochii Jan X. Z kolei 14 października 2017 roku miała miejsce uroczystość poświęcenia górnej cerkwi, którą prowadził metropolita warszawski i całej Polski Sawa w asyście biskupa Jakuba oraz biskupa supraskiego Andrzeja.

Niezwykle głośnym echem odbiło się wydarzenie z 22 marca 2020 roku, gdy podczas nabożeństwa w cerkwi interweniowała policja z powodu naruszenia przez wiernych zasad kwarantanny. W owym czasie limit uczestników wynosił 50 osób, natomiast w świątyni zgromadziło się ponad 70 ludzi. Zdarzenie to stało się tematem licznych debat publicznych, a wobec parafii wszczęto postępowanie wyjaśniające.

W październiku 2021 roku zorganizowano uroczystości z okazji 25-lecia istnienia parafii. W ramach obchodów odsłonięta została plenerowa wystawa fotograficzna, ukazująca ćwierćwiecze historii tego istotnego miejsca w Białymstoku.

Architektura

Cerkiew św. Jerzego to wyjątkowy obiekt architektoniczny, który reprezentuje styl nowoczesny, jednocześnie nawiązując do bogatej tradycji rosyjsko-bizantyjskiej. Jest to murowana, dwukondygnacyjna świątynia, w której dominują pięć cebulastych kopuł. Te okazałe elementy, pokryte złoconymi arkuszami blachy, nadają całości niepowtarzalny charakter.

Część górna

W górnej części cerkwi mieszczą się dwa ołtarze: główny, wykonany z dębu, oraz boczny, poświęcony św. Anatolowi Męczennikowi. Ołtarz główny, umieszczony podczas ceremonii konsekracji, miał miejsce 14 października 2017 roku. Ikonostasy w obu ołtarzach zaprojektował i wykonał znany ikonograf, Jarosław Wiszenko, który jest również autorem fresków zdobiących wnętrze cerkwi. Wśród artystów zaangażowanych w to dzieło należy wymienić Wiaczesława Szuma z Siemiatycz, który wykonał rzeźby do carskich wrót, oraz dr Tatianę Misijuk, odpowiedzialną za zaprojektowanie panikadiła. Granitowa posadzka została opracowana przez profesora Jerzego Uścinowicza. Ponadto, w tej części cerkwi można zobaczyć relikwie św. Barbary oraz ikonę św. Paisjusza Hagioryty, sprowadzone z Góry Athos, co dodaje jej duchowego wymiaru.

Część dolna

Dolna część cerkwi, poświęcona Opiece Matki Bożej, wyróżnia się marmurowym ołtarzem oraz ikonostasem. Na freskach w prezbiterium można dostrzec dzieła Joanny i Jarosława Jakimczuków, którzy także zaprojektowali ołtarz oraz ikonostas, a także napisali do niego ikony. W dolnej cerkwi znajduje się ikona Świętych Męczenników Wileńskich: Antoniego, Jana i Eustachego, w której umieszczono relikwie tych świętych. Dodatkowo, można tam znaleźć ikonę Trzech Świętych Hierarchów: Bazylego Wielkiego, Grzegorza Teologa oraz Jana Złotoustego, która również zawiera ich relikwie.

Otoczenie

W pobliżu cerkwi zlokalizowany jest odsłonięty 6 maja 2021 rokuchaczkar, który zawiera tablice upamiętniające tragiczne wydarzenia, jakimi była rzeź Ormian, przeprowadzona przez Imperium Osmańskie w latach 1915–1917. Pomnik ten został ufundowany przez społeczność ormiańską, mającą swoje wspaniałe tradycje w lokalnej parafii.

---

Oceń: Cerkiew św. Jerzego w Białymstoku

---