Cerkiew Mądrości Bożej w Białymstoku

---

Wiadomości ogólne

Świątynia, w której można podziwiać niezwykłą architekturę, znajduje się na osiedlu Wygoda, przy ulicy Trawiastej. Jej projekt zainspirowany został słynną cerkwią Hagia Sophia, która mieści się w Konstantynopolu. Autorem tego wyjątkowego projektu jest Michał Bałasz, a budowa cerkwi rozpoczęła się w roku 1987.

Freski zdobiące wnętrze wykonane zostały przez czteroosobową grupę utalentowanych malarzy z Grecji, na czele z profesorem Konstantinosem Xenopoulosem, który pełnił rolę kierownika projektu. W skład zespołu weszli również Konstantinos Tzitzilis oraz małżeństwo Leonidas i Maria Tsauparoglou. Co ciekawe, polichromia znajdująca się w kopule cerkwi jest darem Patriarchatu Konstantynopolitańskiego, natomiast polichromia części ołtarzowej została ofiarowana prywatnie przez malarzy.

Pierwsza Święta Liturgia w budowanej cerkwi miała miejsce we wrześniu 1994 roku. Z kolei od 7 kwietnia 1996 roku w tej świątyni odprawiane są wszystkie nabożeństwa parafialne, co świadczy o jej znaczeniu dla lokalnej społeczności. Uroczyste poświęcenie cerkwi miało miejsce 15 października 1998 roku, kiedy to patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I, w towarzystwie metropolity warszawskiego oraz całej Polski Sawy, dokonał ceremonii poświęcenia.

Od roku 2008 w cerkwi odbywają się liczne koncerty chórów, które zostały wyróżnione na Międzynarodowym Festiwalu „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej”. Ponadto, na przestrzeni lat miały tu również miejsce koncerty w ramach Festiwalu Kultury Serbskiej „Vidovdan”. W sierpniu 2018 roku cerkiew miała zaszczyt gościć metropolitę całej Ameryki i Kanady Tichona, który jest zwierzchnikiem Kościoła Prawosławnego w Ameryce.

Architektura

Cerkiew została zaprojektowana na prostokątnym planie o wymiarach 32,5 × 22,5 m, co nadaje jej imponujący charakter. Całkowita wysokość konstrukcji od posadzki aż do szczytu centralnej kopuły osiąga 17 m. Budowla została wzniesiona z wykorzystaniem cegły klinkierowej, co sprawia, że elewacje prezentują się bardzo elegancko.

Na obu dłuższych ścianach, północnej oraz południowej, znajdują się ozdobne wzory stworzone z płycin i pilastrów, które przechodzą w finezyjne łuki. Świątynia charakteryzuje się pięcioma kopułami – jedną centralną, największą, oraz czterema mniejszymi. Kopuły te są pokryte miedzianą blachą i zwieńczone stylowymi krzyżami. Centralna kopuła ma imponującą średnicę 16 m, a krzyż na jej szczycie mierzy 4 m wysokości.

Budowla została zaprojektowana w oparciu o oś wertykalną, wyznaczoną przez najwyższy punkt centralnej kopuły, na której opierają się łuki arkadowe oraz pendentywy. Oś horyzontalną tworzą dwie półkopuły oraz rzędy kolumn, które oddzielają nawę główną od naw bocznych. Nad bocznymi nawami umiejscowione są balkony, które dodatkowo wzbogacają wnętrze cerkwi.

Aby osiągnąć odpowiednią akustykę wewnątrz świątyni, w zachodniej apsydzie zainstalowano kontrapsydę. Dzięki temu minimalizuje się ryzyko występowania echa, co ma kluczowe znaczenie w obiektach sakralnych.

We wnętrzu znajduje się jednorzędowy ikonostas, którego łuki wykonano z odlewów z mączki marmurowej. Ikony na ikonostasie, napisane przez greckiego artystę Konstantinosa Spandinosa, stanowią dar od arcybiskupa Aten i całej Grecji, Chrystodulosa. Wnętrze cerkwi zdobią polichromie, które ozdabiają zarówno prezbiterium, jak i część nawową. Dolne części ścian obłożone są białym marmurem, co dodaje elegancji.

Podłoga cerkwi wykonana jest z granitu w siedmiu kolorach i zawiera centralną kompozycję przedstawiającą dwugłowego orła, symbol Cesarstwa Bizantyńskiego. W cerkwi znajduje się również siedem dzwonów, które zostały odlanych w Woroneżu, co podkreśla jej znaczenie jako miejsca kultu.

Powierzchnia użytkowa cerkwi wynosi 625 m² i jest w stanie pomieścić do 1500 wiernych, co czyni ją miejscem o dużym znaczeniu dla społeczności lokalnej.

---

Oceń: Cerkiew Mądrości Bożej w Białymstoku

---