Cerkiew św. Eliasza w Białymstoku

---

Położenie

Cerkiew św. Eliasza znajduje się w malowniczym osiedlu Dojlidy, w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy księdza Aleksandra Tomkowida 6.

Historia

W 1874 roku prawosławny baron Rydygier rozpoczął budowę kaplicy-grobowca na cmentarzu, w której złożono ciało jego tragicznie zmarłego syna, kapitana armii rosyjskiej, stacjonującego we Francji. Wkrótce potem agenda ta stała się miejscem spoczynku również dla jego żony oraz brata.

W trakcie II wojny światowej, w latach 1941–1944, cerkiew została przekształcona w skład amunicji dla armii niemieckiej. Po ustąpieniu wrogich wojsk obiekt ten został poddany remontowi, a następnie zamknięty na klucz. Ponowna konsekracja świątyni miała miejsce w 1946 roku.

Pięć lat później, zainicjowano prace mające na celu rozbudowę istniejącej kaplicy w pełnowymiarową cerkiew. W latach 1953–1970 przedmieścia Białegostoku, szczególnie Dojlidy, dynamicznie się rozwijały, co zwiększyło zapotrzebowanie na miejsca kultu. W 1963 roku położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, którą wzniesiono na fundamentach starszej kaplicy.

Rozbudowa tej świątyni zakończyła się w 1970 roku, a obiekt zyskał swój obecny kształt. W 2021 roku zakończono gruntowny remont wnętrza cerkwi, podczas którego pokryto ściany nowymi freskami, odrestaurowano ikonostas, wymieniono podłogę oraz główne drzwi wejściowe.

Architektura i wnętrza

Budowa cerkwi św. Eliasza była nadzorowana przez wybitnego architekta, prof. Adama Stalony-Dobrzańskiego, który współpracował z krakowską ASP. Freski zdobiące wnętrze świątyni są dziełem J. Łotowskiego. Zrealizowana w stylu nowogrodzkim, cerkiew ma prostokątny kształt i otoczona jest cmentarzem prawosławnym o powierzchni jednego hektara, którego założenie datuje się na 1874 rok. Na tym historycznym terenie można znaleźć nagrobki osób, które były ofiarami powstania styczniowego.

Wnętrze cerkwi zachwyca bogactwem detali i unikalnymi elementami. Oto niektóre z nich:

• grobowiec Rydygierów,
• jednopiętrowy, dębowy ołtarz główny, który został przywieziony z osady Sawin k. Chełma,
• ołtarz boczny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, zdobiony ikonostasem,
• zakrystia-prezbiterium, gdzie znajduje się ikonostas oraz schody prowadzące na górny poziom – na którym usytuowane są chrzcielnica oraz sala katechetyczna, mogąca pomieścić 50 osób (I piętro) oraz ryznica – miejsce przechowywania szat liturgicznych (II piętro),
• ikonostas z ikonami, przedstawiającymi: św. Proroka Eliasza, Zbawiciela, Narodzenie Matki Boskiej oraz archaniołów Gabriela i Michała.

---

Oceń: Cerkiew św. Eliasza w Białymstoku

---