Dojlidy

---

Historia

Określenie Dojlidy może mieć swoje korzenie w nazwie plemienia Bałtów, które zamieszkiwało te tereny wieki temu. Choć w źródłach naukowych nie można odnaleźć plemienia o nazwie „Dojlidy”, z pewnością były tutaj plemiona jaćwieskie, które nota bene znajdowały się za bagnami Biebrzy, jak chociażby Połekszanie. Możliwe jest również, że nazwa ta pochodzi od litewskich osadników, których sprowadził pierwszy właściciel tych ziem, Jakub Tabutowicz.

Inna hipoteza na temat pochodzenia tego wyrażenia wiąże się z litewskim słowem „dailide”, co oznacza stolarza czy cieślę. Domysły te sugerują, że pierwotnie Dojlidy mogły być osadą zajmującą się rzemiosłem stolarskim, co potwierdzałby leśny charakter okolicy. Tę koncepcję zaprezentował prof. Michał Kondratiuk, a podobne wnioski wysuwa także Andrzej Danieluk, który wskazuje na starobiałoruski rodowód wyrazu „dojlida” odnoszącego się do cieśli.

Osada Dojlidy powstała w połowie XV wieku, a jej pierwszym właścicielem był litewski możnowładca Jakub Raczko-Tabutowicz. W 1528 roku dobra dojlidzkie przeszły w ręce wojewody nowogrodzkiego Aleksandra Chodkiewicza. Z 1571 roku pochodzi najstarsza wzmianka o cerkwi w Dojlidach, co sugeruje, że istniała ona już wcześniej.

W 1698 roku dzierżawcą Dojlid został Stefan Mikołaj Branicki, a jego ród sprawował władzę nad tymi dobrami do roku 1808. W przeciwieństwie do Białegostoku, który do 1795 roku należał do Korony, Dojlidy znajdowały się w obrębie Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pod koniec XVIII wieku były one wiejskim majątkiem magnackim w hrabstwie zabłudowskim, będącym częścią województwa trockiego.

W 1727 roku wzniesiono drewnianą cerkiew w Dojlidach, która przetrwała aż do lat 50. XX wieku, kiedy to podjęto decyzję o jej rozbiórce w związku z budową nowoczesnego kościoła katolickiego. W 1856 roku Aleksander Kruzenstern nabył dobra dojlidzkie i zbudował tu okazały pałac w stylu renesansowej willi włoskiej, otoczony pięknym parkiem, który istnieje do dziś.

W 1919 roku, fragment gminy Dojlidy został włączony do Białegostoku. W roku 1929 wieś liczyła 301 mieszkańców, a w posiadaniu ziemskim znajdowało się wiele majątków, jak ziemia Jerzego księcia Lubomirskiego czy Zofii hr. Rüdiger. W zakresie przemysłu znajdował się tu browar oraz cegielnia Lubomirskich, jak również fabryka dykty i tkalnia Hasbacha.

Reorganizacja administracyjna miała miejsce do 1954 roku, kiedy to gmina Dojlidy została włączona do Białegostoku. W 1973 roku, miasto przyjęło obszar Stawów Dojlidzkich oraz prawosławny cmentarz. W 2013 roku nastąpiły zmiany granic osiedla – fragment pomiędzy ulicami Wiadukt, Feliksa Filipowicza oraz granicą administracyjną miasta został dołączony do osiedla Nowe Miasto.

Obiekty i tereny zielone

W obszarze Dojlid można znaleźć wiele cennych obiektów oraz terenów zielonych, które mają znaczenie zarówno dla lokalnej architektury, jak i dla ochrony środowiska.

Niezaprzeczalnie na uwagę zasługuje klasycystyczny Pałac Rüdigerów z XIX wieku, położony przy ul. Dojlidy Fabryczne 26, otoczony pięknym parkiem. Obiekt wyróżnia się wyjątkowym stylem architektonicznym, który nawiązuje do klasycyzmu.

Kolejnym istotnym punktem jest Pałac Hasbacha, również z XIX wieku, który prezentuje styl neorenesansowy. W regionie działają także instytucje zajmujące się ochroną dziedzictwa, takie jak Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku oraz Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku.

Warto zauważyć, że Dojlidy to nie tylko piękne pałace, ale również ośrodki badawcze, jak Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. Obecność takich instytucji świadczy o zaangażowaniu w ochronę lokalnych zasobów przyrodniczych i kulturowych.

W Dojlidach znajduje się wiele ważnych obiektów wspierających lokalną społeczność, takich jak Collegium Novum WSAP oraz Uniwersytecki Szpital Kliniczny (ul. Żurawia 14). Miejscowość otacza zieleń, której symbolem są Stawy Dojlidzkie, popularne miejsce rekreacyjne, w pobliżu którego usytuowano Ośrodek Sportów Wodnych BOSiR oraz miejską plażę.

Miłośnicy sportów i aktywnego wypoczynku mogą korzystać z dobrodziejstw natury dzięki dostępnym ogródkom działkowym oraz bogatej zieleni miejskiej. Ponadto warto wspomnieć o lokalnych instytucjach, które promują zdrową aktywność, takich jak Towarzystwo Tenisowe „Stanley” z kortami tenisowymi oraz Klub Biznesu Podlaskiego, który angażuje się w rozwój społeczności lokalnej.

Obszar ten jest również znanym miejscem dla pasjonatów lotnictwa, z Aeroklubem Białostockim działającym w rejonie Lotniska Białystok-Krywlany, który organizuje różnorodne wydarzenia i szkolenia.

Na zakończenie, nie można pominąć ważnych obiektów sakralnych, takich jak Kościół pw. Chrystusa Króla oraz Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi. Również Cerkiew pw. św. Proroka Eliasza stanowi ważny element kultury i historii regionu wraz z otaczającym cmentarzem prawosławnym.

Dzięki różnorodności obiektów oraz zieleni, Dojlidy są miejscem, które przynosi wiele wartości zarówno mieszkańcom, jak i odwiedzającym tę malowniczą okolicę.

Opis granic osiedla

Przed 1 stycznia 2006

Granice osiedla Dojlidy w przeszłości biegły od granicy administracyjnej miasta ulicą Wiadukt, przez Plac 10 Pułku Ułanów Litewskich, a następnie ulicą K. Ciołkowskiego do Nowowarszawskiej. Trasa kontynuowała się Nowowarszawską, Dojnowską, aż do ponownego osiągnięcia granicy administracyjnej miasta. Obejmuje to również wzdłuż granicy lasu, brzegami zalewu Dojlidzkiego oraz fragmentem ulicy Plażowej, który otaczał cmentarz prawosławny i cerkiew. Na dalszym odcinku granica biegła ulicą Suchowolca oraz ulicą Dojlidy Górne, prowadząc do wschodniego dojazdu do browaru, a następnie brzegiem stawu przybrowarnego. Granicę wyznaczała ulica Solnicka, mająca za zadanie otoczyć Las Solnicki i wrócić do administracyjnej granicy miasta, co prowadziło z powrotem do ulicy Wiadukt.

Warto zaznaczyć, że od 1 stycznia 2006 roku do Białegostoku włączono kilka miejscowości, takich jak Dojlidy Górne, Zagórki, Kolonia Halickie, oraz fragment Stanisławowa, które przyłączono do osiedla Dojlidy.

Po 2 grudnia 2013

Po wprowadzeniu zmian, granice osiedla były zdefiniowane od Ronda 10 Pułku Ułanów Litewskich przez ulicę Konstantego Ciołkowskiego do ulicy Nowowarszawskiej. Następnie granica przebiegała Nowowarszawską, a później Dojnowską, w kierunku granicy administracyjnej miasta. Granica ta kontynuowała swój bieg aż do granicy obrębu ewidencyjnego Nr 24 – Dojlidy Górne, skąd następnie przeszła do ul. Ordynackiej. Ulica Ordynacka prowadziła przez ul. Ks. Stanisława Suchowolca do ul. Bukszpanowej, gdzie wyznaczała dalej granicę cmentarza, przechodząc za budynkami wielorodzinnymi w kierunku ul. Św. Proroka Eliasza. Kontynuując trasę, granica biegła ul. Św. Proroka Eliasza oraz Franciszka Karpińskiego do ul. Solnickiej, która prowadziła z powrotem do granicy administracyjnej miasta. Na koniec, granice osiedla sięgnęły drogi prowadzącej w kierunku Juchnowca Kościelnego, aby z powrotem dotrzeć do Ronda 10 Pułku Ułanów Litewskich.

Ulice i place znajdujące się w granicach osiedla

W obrębie osiedla znajdują się różnorodne ulice oraz place, które pełnią istotną rolę w codziennym życiu mieszkańców. Można wymienić kilka kluczowych lokalizacji, takich jak Adama Mickiewicza, gdzie parzyste numery budynków to 106, natomiast numery nieparzyste to od 95 do 103. Wśród innych dróg wymienia się Bartnicza, Bobrów, Bociania, Borsucza oraz Bukszpanowa, z tą ostatnią nieprzydzielonymi budynkami.

Dojlidy Fabryczne wyróżniają się parzystymi numerami, a nieparzyste w zakresie od 15 do 23. Kolejnym punktem na liście jest ulica Dojnowska oraz Franciszka Karpińskiego, ta ostatnia posiada numery nieparzyste, a parzyste są wolne od zabudowy. Dodatkowo znajdziemy ulice Jacka Kuronia, Jaskółcza, Jelenia, a także Konstantego Ciołkowskiego, gdzie budynki są przypisane do parzystych numerów od 2/2 do 12C.

Nie można zapomnieć o Kormoranów, Krecia, Królicza, Ks. Stanisława Suchowolca oraz Kuropatwia, które wnoszą dodatkowy urok w okolicy. Ulice Łabędzia, Łosia, mjr pilota Jana Michałowskiego, a także Myśliwska oraz Niedźwiedzia dopełniają krajobrazu osiedla. Nowowarszawska prezentuje numery parzyste w zakresie od 116 do 128, podczas gdy Ordynacka ma przypisane do siebie nieparzyste i nie ma tam żadnych budynków.

Na uwagę zasługują także Pawia, Plażowa, która posiada parzyste numery powiązane z brakiem budynków, a nieparzyste są reprezentowane przez budynek nr 99. Inne ulice to Ptasia, Rondo Artura Hasbacha, Rysia, Sarnia, Sępia, Słowicza, Sokola oraz Solnicka. Stawowa, charakteryzująca się parzystymi numerami od 2 do 14 oraz nieparzystymi od 1 do 37/1, jest kolejną ulicą w tym obszarze.

Na koniec możemy wymienić Strusia, Szpacza, a także Św. Proroka Eliasza, gdzie parzyste numery są obecne, a nieparzyste rozciągają się od 3 do 3A. Nie brakuje również ulic takich jak Tygrysia, Wiewiórcza, Wilcza, Zajęcza, Żółwia, Żubrów oraz Żurawia, które razem tworzą spójną sieć komunikacyjną oraz osiedlową.

---

Oceń: Dojlidy

---