Ryszard Wroczyński

---

Życiorys

Ryszard Wroczyński przyszedł na świat 29 marca 1909 roku w Białymstoku, w rodzinie Leopolda i Aleksandry z Czyżewskich. W 1927 roku uzyskał maturę w Gimnazjum Państwowym im. Króla Zygmunta Augusta w Białymstoku, a następnie kontynuował swoją edukację w zakresie filologii polskiej, filozofii i pedagogiki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Już w trakcie studiów angażował się w działalność Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej. W 1933 roku obronił dyplom magistra filozofii w zakresie filologii polskiej oraz zakończył studium pedagogiczne.

Po ukończeniu nauki rozpoczął pracę jako nauczyciel w Białymstoku. W latach 1933–1936 uczył w zawodowej szkole dokształcającej oraz w gimnazjum mechanicznym. W 1936 roku przystąpił do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Jego kariera zawodowa kontynuowała się w Brześciu nad Bugiem, gdzie nauczał w szkole kolejowej i w Gimnazjum Państwowym im. Romualda Traugutta. W tym czasie pełnił również funkcję okręgowego instruktora oświaty pozaszkolnej.

Współpracował z Instytutem Oświaty Dorosłych w Warszawie, koncentrując się na programach dotyczących pozaszkolnego kształcenia młodzieży robotniczej i rzemieślniczej. W 1938 roku uzyskał doktorat na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie obronił rozprawę poświęconą ideom filozoficznym Aleksandra Świętochowskiego.

Po wybuchu II wojny światowej, w latach 1939–1941 pracował w szkole w Grodnie, a następnie kontynuował swoją działalność w Towarzystwie Rolniczym w Białymstoku. Organizował również tajne nauczanie na terenie Białegostoku. W 1942 roku dołączył do Wojewódzkiej Organizacji Tajnego Nauczania, a w 1943 roku objął kierownictwo Wydziału Szkół Zawodowych i Oświaty Dorosłych w Okręgowej Komisji Oświaty i Kultury. Równocześnie był członkiem Armii Krajowej.

W 1944 roku Wroczyński został dyrektorem Państwowego Liceum i Gimnazjum dla Dorosłych w Białymstoku oraz wizytatorem szkolnym. W 1945 roku przeprowadził się do Warszawy, gdzie do 1947 roku kierował Wydziałem Kształcenia Dorosłych w Ludowym Instytucie Oświaty i Kultury. Po tym okresie zasiadał w Departamencie Nauki Ministerstwa Oświaty, a także rozpoczął pracę naukową na Uniwersytecie Łódzkim (UŁ), Uniwersytecie Warszawskim (UW) i Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

W 1949 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Łódzkim, przedkładając rozprawę nt. programów oświatowych pozytywizmu w Polsce w kontekście społecznym i gospodarczym. W 1951 roku został docentem na Wydziale Humanistycznym UŁ, a następnie profesorem nadzwyczajnym w 1955 roku, by ostatecznie w 1968 roku zyskać tytuł profesora zwyczajnego Wydziału Psychologii i Pedagogiki UW. W latach 1956–1979 kierował Zakładem i Katedrą Pedagogiki Społecznej, a także przez wiele lat pełnił funkcję dziekana tego wydziału.

Wroczyński brał aktywny udział w tworzeniu pedagogiki społecznej, współpracując z Heleną Radlińską. Uczestniczył w pracach UNESCO oraz był ekspertem w międzynarodowych komisjach dotyczących edukacji permanentnej i czasu wolnego. Dzięki jego wysiłkom polska pedagogika społeczna zyskała uznanie na arenie międzynarodowej, a Ryszard Wroczyński przewodniczył licznych komisjom naukowym, w tym Radzie Naukowej Pracowni Dziejów Oświaty PAN.

Jako nauczyciel, wykładowca oraz organizator wziął udział w wielu konferencjach o tematyce pedagogicznej i oświatowej, przewodnicząc Radzie Programowo-Naukowej Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie oraz Radzie Redakcyjnej licznych czasopism pedagogicznych, w tym „Kwartalnika Pedagogicznego”.

W ciągu swojej kariery był autorem pierwszego akademickiego podręcznika „Pedagogika społeczna” (1974), a także współautorem „Metodologii pedagogiki społecznej” (1974). Pod jego kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskała Wanda Wyrobkowa-Pawłowska.

Ryszard Wroczyński zmarł 23 sierpnia 1987 roku w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Farnym w Białymstoku (sektor 3, ID grobu: 19048).

Ordery i odznaczenia

Ryszard Wroczyński został odznaczony wieloma wyróżnieniami, które poświadczają jego zasługi w różnych dziedzinach społecznych i edukacyjnych. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany pośmiertnie 18 kwietnia 2013,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Srebrny Krzyż Zasługi, nadany 8 maja 1946,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, wręczony 19 stycznia 1955,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”,
• Złota Odznaka ZNP,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”,
• Odznaka „Przyjaciel Dziecka”.

Te odznaczenia odzwierciedlają jego wkład w rozwój kultury, edukacji oraz społeczności lokalnej.

Wybrane publikacje

Ryszard Wroczyński jest autorem wielu znaczących publikacji, które przyczyniły się do zrozumienia i rozwoju edukacji fizycznej oraz wychowania w Polsce. Wśród jego wybranych prac można wyróżnić:

• powszechne dzieje wychowania fizycznego i sportu,
• myśl pedagogiczna i programy oświatowe w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, wydane w Warszawie przez Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych w 1963 roku.
• pedagogika społeczna, wydana w Warszawie przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe w 1974 roku.

---

Oceń: Ryszard Wroczyński

---