Józef Maroszek (historyk)

---

Życiorys

Józef Maroszek był osobą o wielkim dorobku naukowym oraz znacząca postacią w polskim środowisku historycznym. Był bratankiem znanego konstruktora broni oraz długoletniego wykładowcy na Politechnice Warszawskiej, który również nosił to samo imię. W 1974 roku zakończył swoje studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1981 roku uzyskał tam stopień doktora. W 2000 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 2002 roku pełnił funkcję profesora na Uniwersytecie w Białymstoku, gdzie pracował w Instytucie Historii i Nauk Politycznych.

Jego wkład w rozwój białostockiego kręgu historycznego był nieoceniony, a jako promotor przyczynił się do obrony sześciu doktoratów. W 2015 roku został odznaczony za zasługi w ratowaniu polskiego dziedzictwa kulturowego. Profesor Maroszek przez wiele lat uczył w Instytucie Historii Uniwersytetu Białymstoku, będąc jednocześnie kierownikiem Zakładu Historii Regionalnej oraz prezesem Białostockiego Towarzystwa Naukowego.

W swojej karierze naukowej podejmował badania w różnorodnych obszarach, skupiając się głównie na:

• nowożytnych dziejach Wielkiego Księstwa Litewskiego i Podlasia, ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza na linii rzek Biebrza i Brzozówka,
• ochronie dziedzictwa kulturowego Litwy i Korony,
• losach Polaków na Kresach północno-wschodnich w XX wieku.

Jego publikacje, szczególnie te dotyczące historii regionalnej, obejmują tereny takie jak Drohiczyn, Białowieża, Jałówka, Supraśl, Święta Woda, Korycin, Knyszyn, Trzcianne, Goniądz, a także kolejne miejscowości, aż po Wschód na szlak mickiewiczowski. Jego prace przybliżają dzieje okolicznych ziem oraz ewoluowały z historii gospodarczo-społecznej do badań dotyczących osadnictwa, przemian gospodarczych i kulturowych Podlasia, z perspektywą ukazującą te obszary jako integralną część Polski, a nie jedynie region przygraniczny czy krainę leśną.

Większość jego dzieł koncentruje się na historii dawnego pogranicza Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego sięgając aż do XX wieku. W 2020 roku, w związku z siedemdziesiątą rocznicą urodzin profesora, pod redakcją Ewy Rogalewskiej, zebrano i opublikowano prace pt. „Historia, tradycja, pamięć” (Prace Białostockiego Towarzystwa Naukowego, ISSN 0067-6470; nr 54).

Wybrane publikacje

Oto wyróżnione publikacje autorstwa Józefa Maroszka, które odzwierciedlają jego wkład w historiografię oraz badania nad regionem Podlasia.

• Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., Warszawa 1976,
• Katalog parków i ogrodów zabytkowych woj. białostockiego, t. I-XII, Białystok 1988,
• Targowiska wiejskie w Koronie Polskiej w XVII i XVIII w., Białystok 1990,
• Prawa i przywileje miasta i dóbr ziemskich Zabłudów, Białystok 1994,
• Klasztory Podlasia – źródła kultury i świadomości narodowej, Białystok 1995,
• Dziedzictwo unii kościelnej w krajobrazie kulturowym Podlasia, Białystok 1996,
• Księga wizyty dziekańskiej dekanatu podlaskiego, Białystok 1996,
• Akta albo sprawy Knyszyna 1553-1580 (wstęp i opracowanie J. Maroszek), Białystok 1999,
• Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta – z dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, Białystok 1999.

---

Oceń: Józef Maroszek (historyk)

---