Narcyz Łubnicki

---

Życiorys

Narcyz Łubnicki był wybitną postacią w polskiej filozofii. Ukończył studia z zakresu filozofii w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie w latach 1920-1925 oraz w Paryżu, gdzie uczęszczał na Sorbonę (1928-1929). Po uzyskaniu doktoratu w 1929 r. z pracy „Critique des elements fondamentaux de la doctrine kantienne” pod kierunkiem Lalande’a, wrócił do Polski. Wkrótce po powrocie podjął zatrudnienie w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Łodzi, gdzie pracował jako starszy asystent w Katedrze Logiki i Metodologii.

W 1932 roku nostryfikował swój paryski doktorat na Uniwersytecie Warszawskim, a dwa lata później opublikował rozprawę habilitacyjną, co umożliwiło mu objęcie stanowiska docenta w trakcie habilitacji. W latach 1930-1939 pełnił rolę prezesa łódzkiego oddziału towarzystwa filozoficznego Societas Spinozana Polonica.

Okres II wojny światowej Łubnicki spędził na terenach okupowanych, m.in. w Piotrkowie oraz Warszawie. W 1943 roku, ścigany przez gestapo, zmuszony był uciec z Warszawy. Znalazł schronienie w Kraszewie koło Lublina, gdzie aktywnie uczestniczył w tajnym nauczaniu. W lipcu 1944 roku przybył do Lublina, gdzie zajął się organizacją przyszłego uniwersytetu państwowego, w tym lektoratów oraz Katedry Filozofii. W dniu 31 października 1944 roku otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego UMCS. Status profesora zwyczajnego zyskał w roku 1960, a w latach 1962-1965 pełnił funkcję prorektora uczelni.

Od 1970 roku aż do przejścia na emeryturę w 1974 roku, kierował Zakładem Logiki i Metodologii Nauk w Instytucie Nauk Filozoficznych i Pedagogicznych UMCS. Poza tym od 1949 roku był współpracownikiem Komisji Filozoficznej Polskiej Akademii Umiejętności, a od 1960 roku także członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych PAN.

Filozofia Łubnickiego koncentrowała się na krytyce metafizyki oraz teologii. Przyjął postawę materialistyczną i ateistyczną, jednoznacznie twierdząc, że to, co dotyczy metafizyki, mistyki czy religii, nie istnieje. Swoją filozofię nazwał krytycyzmem, który przeciwny był dogmatyzmowi oraz cechował się naukowością. Uważał, że systemy metafizyczne, choć mogą mieć walory estetyczne, nie spełniają kryteriów naukowości.

W kręgu jego zainteresowań znalazły się także historia filozofii, teoria poznania, metodologia nauk, psychologia, antropologia filozoficzna oraz etyka. Jego działalność naukowa i dydaktyczna została uhonorowana licznymi nagrodami, w tym Krzyżem Kawalerskim, Krzyżem Oficerskim oraz Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1957, 1964, 1979), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1973), a także tytułem doktora „honoris causa UMCS” w 1982 roku. Zmarł i został pochowany na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie.

Prace

Narcyz Łubnicki jest autorem licznych prac, które w znaczący sposób wpłynęły na rozwój logiki i filozofii w Polsce. Poniżej znajduje się lista jego kluczowych publikacji:

• Zarys logiki (semantyka i logika formalna), Lublin 1964,
• Nauka poprawnego myślenia, Warszawa 1965,
• Światopoglądy, Warszawa 1973.

---

Oceń: Narcyz Łubnicki

---