Helena Bohle-Szacka

---

Życiorys

Helena Bohle-Szacka przyszła na świat w Białymstoku, będąc córką Marii Fanny z d. Tobolskiej, która pochodziła z zasymilowanej rodziny żydowskiej z Łodzi, oraz Aleksandra Bohle, inżyniera tekstylnego, o niemieckich korzeniach. W trudnych czasach okupacji niemieckiej, jej ojciec, Aleksander Bohle, postanowił ukrywać żydowską małżonkę, a także współpracował z polskim ruchem oporu, angażując się aktywnie w ratowanie osób z białostockiej społeczności żydowskiej. Niestety, jego przyrodnia siostra, Irena Aronson-Bole, która była dzieckiem z pierwszego małżeństwa matki, została tragicznie zamordowana przez niemieckich okupantów w Białymstoku.

W 1944 roku Helena została aresztowana przez Gestapo i trafiła do obozów koncentracyjnych Ravensbrück i Helmbrechts. Przeżyła dramatyczny „marsz śmierci”, docierając z grupą innych więźniarek do obozu Falkenau-Zwodau znajdującego się w Czechach, gdzie ostatecznie doczekała się wyzwolenia przez amerykańskie wojska.

Po zakończeniu wojny wróciła do Łodzi i w 1947 roku rozpoczęła edukację w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, którą ukończyła zdobywając tytuł magistra w 1951 roku. W latach pięćdziesiątych, jej talent i umiejętności zaowocowały współpracą z gazetą „Dziennik Łódzki”, a także takimi czasopismami jak „Moda”, „Modne krawiectwo” oraz „Uroda”, w których zajmowała się głównie grafiką żurnalową. W 1957 roku objęła stanowisko kierowniczki artystycznej w Domu Mody Telimena. Następnie, w latach sześćdziesiątych pracowała w Warszawie, w Domu Mody Moda Polska, a później także jako kierowniczka artystyczna w Domu Mody Leda.

W wieku dojrzałym poślubiła lekarza Benedykta Winera, a po ich rozwodzie, Jerzego Urbanowicza. Ostatecznie, jej trzecim mężem był Wiktor Szacki. W 1968 roku, po antysemickiej nagonce spowodowanej wydarzeniami marcowymi, podjęła decyzję o wyemigrowaniu z mężem do Berlina Zachodniego. Tam, w Niemczech, kontynuowała swoją karierę jako projektantka mody oraz wykładowczyni w Lette-Schule, a także rozpoczęła działalność artystyczną. Jej prace były wystawiane na ponad 40 wystawach, m.in. w takich miastach jak Berlin, Warszawa, Paryż, Praga, Kopenhaga, Wiedeń oraz Londyn.

Utworzyła również dwie własne książki – „Ślady, cienie” oraz „Od drzewa do drzewa”, które wzbogaciła o własne ilustracje. W latach osiemdziesiątych zaangażowała się w akcje pomocy dla „Solidarności”, organizując przesyłki z nielegalnymi materiałami drukarskimi, a także żywnością i lekarstwami do Polski. Współpracowała z wydawnictwami działającymi na emigracji, takimi jak „Pogląd” oraz „Archipelag”, a także pełniła funkcję kierowniczki artystycznej galerii w Klubie Inteligencji Katolickiej w Berlinie. Dodatkowo, kładła duży nacisk na propagowanie polskiej kultury, za co została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta w roku 1994.

W ostatnich latach życia, z wielką pasją dzieliła się swoją historią, publicznie relacjonując swoje wojenne losy. W 2017 roku w Galerii im. Sleńdzińskich w Białymstoku miała miejsce obszerna wystawa poświęcona jej życiu oraz twórczości, zatytułowana „Helena Bohle-Szacka. Mosty – Die Brücken”, której kuratorami byli Marcin Różyc oraz Katarzyna Siwerska.

---

Oceń: Helena Bohle-Szacka

---