Tadeusz Barucki

---

Życiorys

Tadeusz Barucki był synem Zofii (1893-1960) i Leona Baruckich (1883-1955). Jego ojciec pełnił rolę nauczyciela w Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta w Białymstoku. Wkrótce po tym rodzina przeniosła się do Sanoku. W 1939 roku, Tadeusz Barucki ukończył egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku, gdzie uczył się w klasie o profilu matematyczno-fizycznym.

W trakcie II wojny światowej, a dokładnie 11 maja 1942, został aresztowany przez niemieckie władze i osadzony w sanockim więzieniu, gdzie przebywał aż do 19 maja tego samego roku. Lata powojenne to dla niego czas intensywnych studiów. W latach 1944-1949 studiował matematykę na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym UMCS w Lublinie, historię sztuki na Wydziale Humanistycznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Ukończył także studia w zakresie architektury na Politechnice Warszawskiej, która w tym czasie działała tymczasowo w Lublinie, a także na Wydziałach Politechnicznych AGH w Krakowie od 1945 do 1949, zanim przekształciły się w Politechnikę Krakowską.

Do roku 1961 Barucki był aktywny zawodowo, pracując jako naukowiec w Instytucie Urbanistyki i Architektury w Warszawie oraz jako architekt w różnych państwowych biurach projektowych. Był związany z Biurem Projektów Przemysłu Węglowego w Krakowie i Biurem Studiów I Projektów Komunikacji w Warszawie. W latach 1956-1961 pełnił funkcję Sekretarza Generalnego SARP w Warszawie. Po 1961 roku jego życie zawodowe skierowało się w stronę międzynarodową, podróżował, prowadził wykłady oraz badał i dokumentował zarówno dawną, jak i nowoczesną architekturę.

Jego badania przyniosły efekty w postaci setek artykułów publikowanych w krajowych i zagranicznych czasopismach, a także wielu książek, które przedstawiają syntezę architektury wybranych krajów lub monografie znanych architektów. Zgromadził również imponującą kolekcję zdjęć, dokumentującą architekturę na całym świecie, od najstarszych zabytków po nowoczesne projekty. Od 1956 roku był zaangażowany w działalność SARP, obejmując różnorodne role organizacyjne, wystawiennicze i wydawnicze, na rzecz architekturze polskiej.

W 1977 roku był współzałożycielem bazy informacji architektonicznej Arkisyst przy UNESCO. W 1981 r. otrzymał wyróżnienie im. Jeana Tschumiego, przyznawane przez Międzynarodową Unię Architektów (UIA) za zasługi w promowaniu kultury architektonicznej oraz wymianę informacji na ten temat na całym świecie. Otrzymał także Honorową Nagrodę SARP w 1985 roku za propagowanie wiedzy o architekturze.

Pełnił także szereg ról w różnych organizacjach, w tym funkcjonował jako prezes Bratniej Pomocy Studentów Wydziałów Politechnicznych w Krakowie w 1947 roku. Był Sekretarzem Generalnym Międzynarodowego Spotkania Architektów w Warszawie w 1954 roku, a w 1956 roku pełnił podobną rolę na Ogólnopolskiej Naradzie Architektów. Pełnił również funkcje wiceprezesa SARP w Warszawie w latach 1972-1975 oraz był członkiem Rady Stowarzyszenia Autorów ZAIKS.

Wchodził w skład warszawskiego Koła Towarzystwa Przyjaciół Sanoka oraz Ziemi Sanockiej. Mieszkał przy ulicy Żelaznej 18 w Warszawie, a w 2010 roku przeprowadził się do Podkowy Leśnej.

23 czerwca 2022 roku na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Śląskiej w Katowicach zorganizowano benefis Tadeusza Baruckiego z okazji jego setnych urodzin. Pomimo długiego i owocnego życia, zmarł 26 lipca 2022 roku w Podkowie Leśnej. 2 sierpnia 2022 roku urna z jego prochami została pochowana w zaprojektowanym przez niego grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Działalność zawodowa

Projekty

Wśród wielu osiągnięć Tadeusza Baruckiego wyróżniają się projekty architektoniczne, które miały znaczący wpływ na lokalne społeczności. W 1948 roku zrealizował wnętrza dla Banku Spółdzielczego „Społem” w Sanoku. Natomiast jego praca dyplomowa, pod kierunkiem prof. T. Tołwińskiego, dotyczyła studiów do planu ogólnego i szczegółowego centrum miasta Sanoka, co miało miejsce w 1949 roku. Dalszymi realizacjami były przedszkole w Rudzie Śląskiej, które również miało miejsce w 1949 roku, oraz Główne Zakłady Naprawcze PKS na Żeraniu w Warszawie (1950-1954).

W 1953 roku przyczynił się do organizacji wystawy „Odrodzenie w Polsce” w Muzeum Narodowym w Warszawie, a także wystawy „Wojsko Polskie” w Salach Redutowych tego samego muzeum, współpracując z S. Zaczeniukiem. Jego współpraca z B. Koseckim zaowocowała stworzeniem stacji obsługi samochodów w Warszawie-Służewcu w 1954 roku. Kolejnym projektem, który zasługuje na uwagę, jest Hotel Turystyczny PTTK w Sandomierzu, zrealizowany w 1963 roku we współpracy z K. Muszyńskim.

W roku 1964 powstała jego koncepcja willi pod Ottawą w Kanadzie, a w 1971 roku zrealizował grobowiec rodzinny na cmentarzu w Sanoku. Warto również zaznaczyć, że istnieją projekty, które nie doczekały się realizacji, m.in. przebudowa budynku szkolnego na Dom Kultury w Racławicach (1949) oraz Instytut Motoryzacyjny w Warszawie (1952).

Opracowania graficzne

W sferze graficznej znaczącą rolę odegrał Barucki w 1957 roku, tworząc okładkę i układ graficzny „Komunikatu SARP”. Od 1956 roku zaprojektował także papier firmowy ZG SARP w Warszawie oraz plakat „Warsaw Ghetto 1943-1968” dla Polish Museum w Chicago (1968).

Publikacje

Książki

• „Ogólnopolska Narada Architektów” (red. z S. Pietraszkiem), SARP, Warszawa 1956,
• „Architekci autokarem” (z J. Dobrowolskim), KMPiK Warszawa 1957,
• „Zabytki Architektury Polski” (z A. Miłobędzkim), Arkady, Warszawa 1958,
• „Grafika Eskimosów Kanadyjskich” (z S. Zaczeniukiem), Warszawa 1966,
• „100-lecie Działalności Stowarzyszeniowej Architektów Polskich” (maszynopis w archiwum SARP),
• „Architektura Rumunii”, Arkady, Warszawa 1979,
• „Architektura Norwegii”, Arkady, Warszawa 1982,
• „Architektura Meksyku”, Arkady, Warszawa 1984,
• „Maciej Nowicki”, Arkady, Warszawa 1986,
• „Architektura Węgier”, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 1998.

Opracowania encyklopedyczne

• „Encyklopedia Współczesna PWN”, Warszawa 1957-1960,
• „Dictionnaire d’architecture XXe siècle”, Paryż,
• „Leksykon kultury polskiej poza krajem po roku 1939”, Tow. Przyjaciół KUL, Lublin 1998.

Artykuły

Jego dorobek obejmuje około 700 artykułów, które ukazały się w polskich czasopismach fachowych. Przykłady to publikacje w „Kwartalniku Architektury i Urbanistyki PAN” oraz „Projekt”, gdzie prezentowane były tematy dotyczące architektury różnych krajów i epok, a także recenzje wystaw i książek.

Fotografie i przeźrocza

Zarówno książki, jak i artykuły Tadeusza Baruckiego były wzbogacone o jego autorskie fotografie. Jego prace związane były z wieloma publikacjami o charakterze historycznym oraz edukacyjnym, w tym z Wydawnictwami Szkolnymi i Pedagogicznymi oraz Encyklopedią PWN. Jego przeźrocza zostały również wykorzystane w Muzeum Architektury we Wrocławiu oraz innych renomowanych instytucjach edukacyjnych w Europie.

Filmy krótkometrażowe

Barucki miał również swój udział w realizacji filmów krótkometrażowych, takich jak „Sztuka Meksyku” (1955) oraz „Notatki o nowej architekturze Włoch” (1959), a także „Miasto na wzgórzach” (1960), w których pełnił rolę konsultanta oraz scenarzysty.

Wystawy autorskie

Jego prace były prezentowane na licznych wystawach, takich jak „Architektura ludowa w świecie” w Warszawie w 1950 roku oraz „Współczesna architektura polska” w Zamku Królewskim w Warszawie w 1973 roku. Ekspozycje poświęcone były zarówno architekturze krajowej, jak i zagranicznej.

Prezentacje na CD

Barucki stworzył wiele prezentacji na CD dotyczących architektury, które były dostępne częściowo w Internecie, w tym na stronach ZG SARP. Tematy obejmowały różne aspekty architektoniczne oraz powiązania z historią sztuki i architektury.

Wykłady i nagrania

Od 1956 roku Tadeusz Barucki był zapraszany do wygłaszania wykładów na uczelniach architektonicznych w Polsce i zagranicą, w tym podczas programów akademickich m.in. na Harvard University oraz MIT. Jego wiedza i doświadczenie zdobywały uznanie na międzynarodowej scenie architektonicznej.

Nagrody i wyróżnienia

Tadeusz Barucki posiada bogaty dorobek nagród oraz wyróżnień, które świadczą o jego wkładzie w rozwój architektury oraz kultury budowlanej. Oto niektóre z nich:

• Medal Komisji Edukacji Narodowej, 1973,
• Wyróżnienie im. J. Tschumiego przyznane przez Międzynarodową Unię Architektów UIA za promowanie kultury architektonicznej oraz wymianę informacji na temat architektury na świecie, 1981,
• Honorowa Nagroda SARP za upowszechnianie wiedzy o architekturze w Polsce oraz o polskiej architekturze za granicą, 1985,
• Medal ks. J. Popiełuszki, 1987,
• Medal Stowarzyszenia Architektów Polskich we Francji za działalność na rzecz architektury, 2008,
• Honorowe członkostwa w Colegio de los Arquitectos del Peru, 1965, Colegio Bolivariano de los Arquitectos w Caracas, 1986 oraz w Unii Architektów Federacji Rosyjskiej, 1991,
• Nagroda Wydawców, 1990,
• Nagroda Ministra Infrastruktury za najlepsze publikacje w latach 2003 i 2004,
• Nagroda Festiwalu Architektonicznego Зoдчecтвo w Moskwie za najlepszą książkę, 2006,
• Publikacja „Kto jest kim w Polsce”, Edycja IV, wyd. Polska Agencja Informacyjna SA, Warszawa 2001, str. 39-40,
• Honorowe członkostwo Międzynarodowej Akademii Architektury, 2012,
• Benefis 90-lecia urodzin w Wydziale Architektury Politechniki w Białymstoku, 2012,
• Odznaka honorowa „Za zasługi dla budownictwa” przyznana przez Ministra Budownictwa, 2012,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” od Ministra Kultury, 2015,
• Odznaka ZAiKS (1993), medal ZAiKS-u (1998), Nagroda 100-lecia ZAiKS (2018),
• Nagroda Polskiego Komitetu ICOMOS im. prof. Jana Zachwatowicza, 2018,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, 14 sierpnia 2017, przyznany za wybitne zasługi w popularyzowaniu twórczości architektonicznej oraz za osiągnięcia w pracy twórczej i na rzecz międzynarodowej współpracy kulturalnej.

---

Oceń: Tadeusz Barucki

---