Józef Lech

---

Życiorys

Józef Lech, będący synem Wiktora Lecha, urzędnika PKP oraz Marii Sabiny z rodziny Millerów, wychowywał się w środowisku o szlacheckich tradycjach, związanych z herbem Topór. Jego edukacja rozpoczęła się w prywatnym Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza, gdzie w 1939 roku zdał tzw. małą maturę. Wobec wybuchu II Wojny Światowej, postanowił kontynuować naukę w kierunku nauczycielskim, co zaowocowało w 1942 roku założeniem własnej szkoły w Ostrej Górze.

Po zakończeniu wojny i odbyciu służby wojskowej w Lublinie, Józef Lech osiedlił się w Łodzi. Tam podjął pracę jako nauczyciel w szkole podstawowej w Ozorkowie oraz w Szkole Przysposobienia Przemysłowego w Łodzi, jednocześnie studiując ekonomię oraz pedagogikę społeczną na Uniwersytecie Łódzkim. W 1952 roku uzyskał tytuł magistra filozofii w zakresie pedagogiki społecznej, przygotowując pracę na temat Kształcenie dziewcząt do przemysłu metalowego w szkołach przysposobienia zawodowego.

W 1953 roku rozpoczął współpracę z Muzeum Etnograficznym, które od 1955 roku nosi nazwę Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi. Jako instruktor oświatowy w tymże muzeum, Lech nieustannie rozwijał swoje umiejętności, uczestnicząc w seminariach prowadzonych przez prof. Kazimiery Zawistowicz-Adamską w Katedrze Etnografii Uniwersytetu Łódzkiego. W tym samym roku objął posadę adiunkta, z misją stworzenia działu Rękodzieł Wiejskich i Urządzeń Przemysłu Wiejskiego, którym kierował aż do przejścia na emeryturę w 1984 roku.

Osobiste życie Józefa Lecha również było pełne osiągnięć; jego żoną była Irena Lechowa z domu Sochoń. Razem prowadzili prace badawcze, a ich związek zaowocował córką, Marią Lech-Schmidt.

Badania naukowe

Józef Lech przez długie lata angażował się w badania oraz dokumentację tradycyjnych technik rękodzielniczych, które występowały w różnych regionach Polski, takich jak Podlasie, Kielecczyzna, Rzeszowszczyzna oraz okolice Krakowa. Jego prace obejmowały również analizę architektury ludowej w województwie łódzkim, południowo-wschodniej Polsce oraz na jego rodzimym Podlasiu, co zaowocowało napisaniem 45 publikacji naukowych.

W latach 60. Lech zainicjował projekt etnograficznego parku w Łodzi, chociaż niestety nie udało się zrealizować tego założenia. Od roku 1958, reprezentując Muzeum, nawiązał współpracę z łódzkim kuratorium oświaty, co pozwoliło mu na kształcenie młodzieży w zakresie inwentaryzacji budynków wiejskich.

Od 1954 roku był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. W latach 1973–1976 zasiadał w Zarządzie Głównym PTL, a w kolejnych latach 1982–1986 w Komisji Rewizyjnej. Ponadto, w okresie 1964–1973, kierował zleconą przez Polską Akademię Nauk akcją zabezpieczania zabytków oraz inicjatywą zatytułowaną „Kultura ludowa dobrem narodu”.

Odznaczenia

Józef Lech uzyskał szereg wyróżnień za swoje zasługi. Otrzymał Medal 30-lecia PRL w 1974 roku, a także Srebrną i Złotą Odznakę „Za opiekę nad Zabytkami” przyznane w latach 1969 i 1975.

Publikacje

Józef Lech był autorem wielu artykułów publikowanych w wiodących czasopismach etnograficznych. Między innymi, jego prace ukazały się w „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Etnograficzna” oraz w „Łódzkie Studia Etnograficzne”.

Jednym z jego kluczowych dzieł, które przyniosło mu rozgłos, jest praca zatytułowana Tradycyjny dom chłopski i jego użytkowanie na obszarze Polski środkowej, która ukazała się w tomie Kultura wsi polskiej w procesie zmian.

W obszarze sztuki filmowej Lech również nie pozostał bierny; przyczynił się do filmu dokumentalnego, opracowując scenariusze do dwóch krótkometrażowych filmów: Na jarmark w Studziannej (1959) oraz Wiatraki (1961), obydwa dla Wytwórni Filmów Oświatowych i wyreżyserowane przez Edwarda Pałczyńskiego.

---

Oceń: Józef Lech

---