Marek Kochanowski, urodzony 24 stycznia 1974 roku w Białymstoku, jest wybitnym polskim naukowcem i literaturoznawcą. Jako pisarz, eseista oraz animator kultury, przyczynił się do rozwoju wielu dziedzin związanych z literaturą i sztuką. W swojej karierze pełnił również rolę menadżera kultury oraz był dziennikarzem.
Obecnie Marek Kochanowski jest profesorem Uniwersytetu w Białymstoku, gdzie prowadzi badania i wykłady, dzieląc się swoją wiedzą z przyszłymi pokoleniami studentów.
Życiorys
Marek Kochanowski to osoba, która z pasją podchodziła do swojego kształcenia, ze szczególnym naciskiem na działalność kulturalną i literacką.
Ukończył Szkołę Podstawową nr 34 oraz V Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego w Białymstoku, gdzie miał okazję redagować szkolną gazetę pod nazwą „Świstak”. Po ukończeniu szkoły średniej, w latach 1993–1998 studiował filologię polską na Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, która od 1997 roku nosi nazwę Uniwersytetu w Białymstoku. Choć przez krótki okres interesował się również historią, to w 2006 roku podjął studia z zakresu kulturoznawstwa na SWPS.
W 2014 roku zrealizował podyplomowe studia „Menadżer kultury” na Szkole Głównej Handlowej. Jego działalność kulturalna rozpoczęła się w latach dziewięćdziesiątych, gdzie intensywnie angażował się w studencki ruch kulturalny. Był redaktorem naczelnym „Gazety Akademickiej. Pisma Studentów Filii UW” w roku akademickim 1997/98, w której niejednokrotnie pojawiały się jego publikacje. Dodatkowo, Marek zdobył uznanie jako laureat wielu konkursów literackich, co świadczy o jego umiejętnościach twórczych i literackim talencie.
Osiągnięcia
Marek Kochanowski jest autorem wielu ważnych publikacji, które koncentrują się na kulturze Podlasia, modernizmie oraz literaturze popularnej. Posiada bogate doświadczenie akademickie, wykładając na różnych uniwersytetach, w tym we Włoszech, Węgrzech, Niemczech, Litwie, Łotwie, Słowenii oraz Bułgarii. Dodatkowo, odbył staże naukowe, zarówno krótkoterminowe, jak i długoterminowe, w takich miastach jak Wiedeń, Rzym oraz Wilno. W 2001 roku spędził pół roku w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, gdzie pracował pod kierunkiem profesora Michała Głowińskiego.
Na Uniwersytecie w Białymstoku zainicjował badania nad literaturą Białegostoku, a od 2007 roku jest członkiem kapituły Nagrody Literackiej Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego, mając przy tym okazję pełnić funkcję jej przewodniczącego wielokrotnie. Zdobył również Stypendium Artystyczne Prezydenta Miasta Białegostoku w latach 2019 i 2021.
Kochanowski publikował swoje prace w różnych pismach naukowych, posiadając w swoim dorobku także artykuły w języku angielskim i niemieckim. Wśród jego publikacji można znaleźć teksty w takich tytułach jak „Wprost”, „Ozon”, dodatek do „Newsweeka”, „Kurier Poranny”, „Gazeta Wyborcza”, czy „Graffiti”, gdzie posługiwał się pseudonimem Marek Tęczyński. Ponadto, prowadził ponad 100 spotkań autorskich, paneli oraz dyskusji publicznych, gromadząc ludzi ze świata kultury i polityki na tych wydarzeniach.
Jest też autorem licznych wykładów, które koncentrowały się na animacji kultury i literaturze, prezentowanych w różnych szkołach oraz instytucjach kultury w Polsce i za granicą. Na Uniwersytecie w Białymstoku prowadził zajęcia obejmujące takie tematy jak kreatywne pisanie, animacja kultury oraz dziennikarstwo. W latach 2013–2020 był odpowiedzialny za promocję Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku. Pełnił także funkcję dyrektora artystycznego Festiwalu Literackiego Zebrane.
Jego zainteresowania naukowe obejmują zagadnienia związane z Wilnem w twórczości podlaskich poetów oraz rolą Białegostoku jako mostu w kontaktach kulturalnych z Wilnem, a prace Kochanowskiego koncentrują się na badaniach dotyczących pogranicza kultur i literatury Podlasia.
Stowarzyszenie „Fabryka Bestsellerów”
Marek Kochanowski jest współzałożycielem i długoletnim prezesem białostockiego Stowarzyszenia „Fabryka Bestsellerów”. Od momentu powstania w 2006 roku, stowarzyszenie zorganizowało wiele festiwali i akcji literackich, takich jak festiwale w ramach 4 Pór Książki Instytutu Książki, a także wydarzenia takie jak Zebrane, Przeczytać Białystok oraz Wszędy Literacki.
„Fabryka Bestsellerów” angażuje się również w organizację wykładów, paneli dyskusyjnych, spotkań autorskich oraz promocji książek. W ramach swojej działalności stowarzyszenie zrealizowało różnorodne przedsięwzięcia, w tym slamy poetyckie, kiermasze książek dla dzieci, zajęcia ilustratorskie oraz happeningi z warsztatami dla młodzieży, takimi jak fotograficzne, edytorskie czy kreatywnego pisania. Dodatkowo, stowarzyszenie stworzyło film dokumentalny poświęcony Wiesławowi Kazaneckiemu.
W swoim dorobku wydawniczym „Fabryka Bestsellerów” ma zbiory opowiadań, w tym „Śmierć na dobry początek”, który jest pierwszym zbiorem opowiadań o Białymstoku, komiksy „7+2”, pierwszy komiks dotyczący tego miasta, a także przewodnik dla dzieci po Białymstoku zatytułowany „Spacer z Kawelinem”. W 2013 roku stowarzyszenie otrzymało Nagrodę Artystyczną Prezydenta Miasta Białegostoku w kategorii organizatorskiej.
Dzieła
Monografie naukowe
W dorobku Marka Kochanowskiego znajduje się szereg znaczących monografii, które przyczyniają się do głębszego zrozumienia literatury polskiej oraz jej kontekstów kulturowych. Do ważniejszych tytułów należą:
- „Powieści Witkacego wobec schematów powieści popularnej” (2007),
- „Modernizacje tradycji w wybranych utworach współczesnej kultury popularnej” (wraz z P. Stasiewiczem, 2013),
- „Melodramatyzm i powieść. Od rytuału do sensacji (Żeromski, Mniszkówna, Strug)” (2015),
- „Modernizm mniej znany. Studia i szkice” (2016),
- „Utrwalanie szlaków. Studia o literaturze Podlasia” (2022).
Redakcje i współredakcje monografii
Warto także zwrócić uwagę na wkład Kochanowskiego w redakcję i współredakcję wielu istotnych wydawnictw. Jego prace obejmują m.in.:
- „Wiek kobiet w literaturze” (2002),
- „Twórczość Wiesława Kazaneckiego” (2010),
- „Podlasie w literaturze – literatura Podlasia (po 1989 roku). Nowoczesność- regionalizm-uniwersalizm” (2012),
- „Twórczość Wiesława Kazaneckiego oraz laureatów nagrody literackiej jego imienia” (2020),
- „Literackie Podlasie kobiet. Autorki, bohaterki, konteksty” (2022).
Edycje krytyczne tekstów
Marka Kochanowskiego można również docenić za edytorską działalność krytyczną. Wśród jego osiągnięć znajduje się:
- „Andrzej Strug, Miliardy. Edycja krytyczna” (2022).
Książki literackie
Twórczość literacka Kochanowskiego wzbogaca polski kanon literacki. Niektóre z jego książek to:
- „Miasto rebus. Eseje o Białymstoku” (2020),
- „Od początku. Zbiór próz” (2022).
Przypisy
- LeonardL. Drożdżewicz LeonardL., Szlakiem „Znad Wilii” w literaturze i kulturze Podlasia, „Znad Wilii”, nr 1(97), 2024, s. 46 [dostęp 18.04.2024 r.]
- Podróże po kulturze | Wilno w twórczości podlaskich poetów [online], Polskie Radio Białystok [dostęp 23.04.2024 r.]
- Marek Kochanowski [online], scholar.google.pl [dostęp 14.05.2024 r.]
- a b MarekM. Kochanowski MarekM., Utrwalanie szlaków. Studia o literaturze i kulturze Podlasia, Wydawnictwo Episteme, 2022, ISBN 978-83-67049-30-6 [dostęp 15.02.2023 r.]
- KatarzynaK. Sawicka-Mierzyńska KatarzynaK., MarekM. Kochanowski MarekM., DanutaD. Zawadzka DanutaD., Literackie Podlasie kobiet. Autorki, bohaterki, konteksty, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2022, ISBN 978-83-7431-746-7 [dostęp 21.02.2023 r.]
- dr hab. Marek Kochanowski, prof. UwB / Wydział Filologiczny [online], filologia.uwb.edu.pl [dostęp 15.02.2023 r.]
- MarekM. Kochanowski MarekM., Melodramatyzm i powieść (Żeromski, Mniszkówna, Strug). Od rytuału do sensacji, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2015, ISBN 978-83-7431-442-8 [dostęp 21.02.2023 r.]
- Marek Kochanowski, Wyróżnij się. Jak zachęcić studentów do aktywności? w: Kształcenie filologiczne – od teorii do praktyki, red. M. Karolczuk, E. Lewicka-Mroczek, K. Sawicka-Mierzyńska, Białystok 2021, s. 115–126.
- K. Sawicka-Mierzyńska, Białostockie czasopisma kulturalno-literackie po 1989 roku, w: Prasa regionalna i lokalna na terenie województwa podlaskiego w latach 1989–2010. Szkice i materiały, red. J. Sadowska, K. Sawicka-Mierzyńska, Białystok 2013, s. 99–136.
- MarekM. Kochanowski MarekM., Modernizm mniej znany. Studia i szkice o literaturze, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Filologiczny, 2016, ISBN 978-83-7657-244-4 [dostęp 21.02.2023 r.]
- „Miliardy” Andrzeja Struga, edycja krytyczna w opracowaniu Marka Kochanowskiego – Sklep – Wydawnictwo Episteme [online] [dostęp 15.02.2023 r.]
- a b MarekM. Kochanowski MarekM., Piotra Choynowskiego „Rzeczy drobne i zabawne”, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, 20 (2), 2021, s. 187–189, DOI: 10.12775/SE.2021.0027, ISSN 2391-7903 [dostęp 15.02.2023 r.]
- Po co nam nagrody literackie? [online], Białystok - Oficjalny Portal Miasta [dostęp 15.02.2023 r.]
- STOPKA :: Narew: ludzie, przyroda, kultura [online], www.stopkapress.com.pl [dostęp 15.02.2023 r.]
- „Środa literacka” z Markiem Kochanowskim [online], Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku [dostęp 15.02.2023 r.]
- Na granicy – wyniki konkursu [online] [dostęp 15.02.2023 r.]
- 13. Festiwal Literacki Zebrane [online], filologia.uwb.edu.pl [dostęp 15.02.2023 r.]
- Utrwalanie szlaków. Studia o literaturze i kulturze Podlasia – Sklep – Wydawnictwo Episteme [online] [dostęp 15.02.2023 r.]
- Marek Kochanowski [online], Białystok - Oficjalny Portal Miasta [dostęp 15.02.2023 r.]
- 2 konferencje naukowe: 2009 i 2011 poświęcone literaturze i kulturze Białegostoku oraz Podlasia: „Wiesław Kazanecki. Życie i twórczość” 2009; „Literatura Podlasia- Podlasie w literaturze po 1989 r. Nowoczesność, regionalizm, uniwersalizm” 2011. [online]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Dorota Czykier-Wierzba | Aleksandar Flaker | Bohdan Strumiński | Stanisław Moniuszko (harcmistrz) | Hermann Friedmann | Chaim Zelig Słonimski | Wojciech Śleszyński | Mateusz Grzesiak | Andrzej Klimczuk | Katarzyna Socha | Daniel Gryko | Iwona Radziejewska | Danuta Drozdowska | Antoni Oleksicki | Władysław Duczko | Joanna Kulska | Józef Lech | Aleksander Abłamowicz | Piotr Chomik | Maria Lucyna ZarembaOceń: Marek Kochanowski