Muzeum Wojska w Białymstoku

---

Historia

W początkowych latach istnienia Muzeum, jego siedzibą był Pałacyk Gościnny, który niestety nie był w stanie pomieścić rosnących zbiorów. Z tego powodu, w 1974 roku Muzeum przeniosło się do nowej lokalizacji przy uli Kilińskiego 7, gdzie funkcjonuje do dziś. W 1976 roku nadano Muzeum status autonomicznego podmiotu o zasięgu makroregionalnym.

Płk dr Zygmunt Kosztyła, organizator oraz wieloletni dyrektor Muzeum, wykorzystał swoje wojskowe koneksje, aby szybko zbudować zbiór eksponatów, który pozostaje fundamentem kolekcji do dziś. W międzyczasie, rozpoczął badania nad militarną historią Białostocczyzny, co miało kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju instytucji.

W 1980 roku zainicjowano projekt utworzenia ośrodka badawczego, co doprowadziło do powstania Ośrodka Badań Historii Wojskowej w Białymstoku. Ośrodek ten zajął się prowadzeniem badań naukowych oraz działalnością wydawniczą, co znacząco wzbogaciło wiedzę o historii regionu.

W roku 2010 miała miejsce zmiana na stanowisku dyrektora Muzeum. Nowym dyrektorem został mgr Robert Sadowski, który zainicjował zmiany w ekspozycjach oraz kierunku działań instytucji. To właśnie w tym roku rozpoczęto również prace nad Muzeum Pamięci Sybiru, które stało się filią Muzeum Wojska.

Ekspozycje stałe

W Muzeum Wojska w Białymstoku można zobaczyć niezwykle interesującą wystawę zatytułowaną „Przeciw dwóm wrogom. Militarne dzieje Podlasia i jego mieszkańców w latach 1939-1956”. Ta ekspozycja przybliża różnorodne podlaskie epizody II wojny światowej, które z pewnością zainteresuje każdego historyka i miłośnika militariów.

Ekspozycja została podzielona na szereg dioram, a każda z nich przedstawia kluczowe momenty historyczne:

• Wrzesień 1939 – pierwsza diorama, realistycznie pokazująca fragment polskiego okopu z kampanii wrześniowej, przedstawia obronę 33. pułku piechoty z Łomży w dniach 8-10 września;
• Dwóch wrogów – kolejne dioramy poświęcone są żołnierzom okupującym Podlasie, w tym żołnierzowi Armii Czerwonej, który wkroczył do Białegostoku w 1939 r., oraz podporucznikowi Wehrmachtu z Operacji Barbarossa;
• Monte Cassino – diorama, w której ujęto żołnierzy biorących udział w tej pamiętnej bitwie, wśród których znajdował się ostatni prezydent RP na uchodźstwie – Ryszard Kaczorowski. W aranżacji przedstawiona jest obsługa karabinu maszynowego Bren, umiejscowiona na bazie autentycznych kamieni przywiezionych z miejsca walk;
• Front Wschodni 1944-1945 – ostatnia wojna przeszła przez Białystok latem 1944 r., a w miejskich potyczkach walczyła m.in. niemiecka 12. Dywizja Pancerna. Na jednym z manekinów można zobaczyć grenadiera z 286. Dywizji Piechoty w zimowym mundurze na linii Narwi;
• Łużyce 1945 – ta diorama przybliża 9 Drezdeńską Dywizję Piechoty, utworzoną w Białymstoku, która brała udział w krwawej bitwie pod Budziszynem;
• Podziemie niepodległościowe – ostatnia diorama dotyczy tajnych ruchów niepodległościowych, które istniały po wojnie, a dotąd nie były prezentowane w muzeum.

Wystawa wykorzystuje nie tylko tradycyjne metody, ale także interaktywne i multimedialne rozwiązania, które angażują zwiedzających. Profesjonalnie zaaranżowane dioramy są wzbogacone o słuchowiska z relacjami świadków historii, narracjami znanych polskich aktorów oraz o specjalne okulary umożliwiające oglądanie zdjęć w trójwymiarze. Dodatkowo infokioski oferują interesujące opisy eksponatów i multimedia.

Inną wyjątkową ekspozycją jest „Wojsko Polskie 1956-2010”, która ukazuje ewolucję umundurowania i wyposażenia Wojska Polskiego w drugiej połowie XX wieku. To interaktywne widowisko nie pomija również udziału Polskich Sił Zbrojnych w misjach bojowych NATO i misjach pokojowych ONZ, które znacząco wpłynęły na zmiany w wyposażeniu. Ekspozycja zawiera manekiny przedstawiające żołnierzy w pełnym uzbrojeniu inspirowanym lokalnymi jednostkami, takimi jak:

• 2 Podlaski Pułk Łączności Wojsk Obrony Wewnętrznej,
• 25 Pułk Łączności Zgrupowania Jednostek Zabezpieczenia MON,
• 18 Białostocka Brygada Zmechanizowana im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego,
• 18 pułk rozpoznawczy.

Oprócz tych jednostek, wystawa ukazuje również jednostki stacjonujące w miastach północno-wschodniej Polski, takich jak Ełk, Zambrow i Ciechanów. Ekspozycja „Wojsko Polskie 1956-2010” została umiejętnie zaaranżowana w stylu magazynu wojskowego, z betonowymi ścianami i charakterystycznym oświetleniem. Gabloty zostały wykonane z wojskowych skrzyń magazynowych o różnych wymiarach, co dodaje autentyczności całej prezentacji.

Ekspozycja czasowa

W Muzeum Wojska w Białymstoku, wystawy czasowe są odbywane w sali noszącej imię gen. bryg. Ludwika Kmicic Skrzyńskiego. Ekspozycje te przedstawiają obszerną historię wojskowości, obejmującą szereg różnych okresów oraz regionów geograficznych. Celem tych wystaw jest ukazanie różnorodności i bogactwa dziejów wojskowych, które wykraczają poza ograniczenia czasowe i przestrzenne.

Park militarny

Muzeum Wojska w Białymstoku znajduje się przy ul. Węglowej 3, tuż obok Muzeum Pamięci Sybiru. To wyjątkowe miejsce oferuje zwiedzającym możliwość zobaczenia szeregu różnorodnych pojazdów wojskowych, takich jak BM-13/Katiusza, T-34-85, ASU-85 oraz różnego rodzaju haubice i armaty, w tym polska 37 mm armata przeciwpancerną Bofors.

Odwiedzając to muzeum, można poznać historię i znaczenie tych eksponatów, które odzwierciedlają militarne dziedzictwo i rozwój technologii wojskowej. Warto również zwrócić uwagę na Park Militarny Muzeum Wojska w Białymstoku, w którym można zobaczyć jeszcze więcej interesujących sprzętów oraz przestrzeni poświęconych historii militarnej regionu.

---

Oceń: Muzeum Wojska w Białymstoku

---