Muzeum Podlaskie w Białymstoku

---

Historia Muzeum Podlaskiego w Białymstoku

Muzeum Podlaskie w Białymstoku jest instytucją o bogatej historii, sięgającej 1949 roku, kiedy to zostało powołane dekretem Ministerstwa Kultury i Sztuki. Było to pierwsze muzeum regionalne w Białymstoku, a jego siedzibą stało się odbudowane prawe skrzydło pałacu Branickich. Już w marcu 1950 roku muzeum zostało przeniesione do Pałacyku gościnnego, datowanego na drugą połowę XVIII wieku, który znajduje się przy ul. Kilińskiego.

Dnia 1 stycznia 1952 roku placówka została upaństwowiona, a merytoryczny nadzór nad nią objęło Muzeum Narodowe w Warszawie. Po ośmiu latach istnienia, 27 lipca 1957 roku, Muzeum Regionalne zyskało status muzeum okręgowego i zaczęło sprawować opiekę nad muzeami regionalnymi w Łomży oraz Suwałkach.

Na dzień 13 września 1958 roku muzeum przeniosło swoją siedzibę do odbudowanego ratusza. Wzrost powierzchni przeznaczonej dla ekspozycji skłonił do powołania nowych pracowni, takich jak historyczna oraz archeologiczna. W 1958 roku uruchomiono pracownię sztuki, podczas gdy w 1962 roku powstała pracownia etnograficzna. Z kolei w 1965 roku do grupy dołączyła pracownia naukowo-oświatowa.

Rok 1973 oznaczał znaczący rozwój muzeum, gdyż przekazano mu pałac w Choroszczy, w którym stworzono ekspozycję wnętrz. Utworzono również Punkt Muzealny w refektarzu i kaplicy dawnego Pałacu Opatów w Supraślu. Dwa lata później pracownia historyczna została przeniesiona z pałacyku gościnnego przy ul. Kilińskiego do zabytkowego Pałacyku Cytronów, mieszczącego się przy ul. Warszawskiej 37. Nowy oddział powstał także w Tykocinie, w odbudowanej synagodze oraz domu talmudycznym.

W 1982 roku powstało Białostockie Muzeum Wsi, ulokowane na terenach przy szosie do Augustowa. Dwa lata później, w odrestaurowanym ratuszu w Bielsku Podlaskim, zainaugurowano Muzeum w Bielsku Podlaskim. Przełom wieków przyniósł kolejne zmiany nazw instytucji: 27 kwietnia 1998 roku muzeum przemianowano na Państwowe Muzeum w Białymstoku, a 25 kwietnia 2000 roku na Muzeum Podlaskie w Białymstoku.

Od 1 stycznia 2020 roku Muzeum Podlaskie jest współprowadzone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz województwo podlaskie, co zostało formalnie potwierdzone 10-letnią umową podpisaną 17 grudnia 2019 roku. Co więcej, Muzeum Pamięci bł. ks. Jerzego Popiełuszki w Okopach, powstające z inicjatywy Fundacji im. ks. Jerzego Popiełuszki „Dobro” oraz przy wsparciu zarządu województwa podlaskiego i MKiDN, zyska status ósmego oddziału Muzeum Podlaskiego. Będzie to ogólnopolska placówka łącząca funkcje muzealne z edukacyjnymi oraz centrami dialogu i solidarności, promując wartości ponadczasowe.

Struktura Muzeum

Oto szczegółowe informacje na temat struktury Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, które składa się z różnych oddziałów oraz działów. W tym kontekście przedstawiamy zarówno siedzibę główną, jak i specjalistyczne jednostki muzealne, co pomaga w zrozumieniu bogatego dziedzictwa kulturowego regionu.

Oddziały

Muzeum Podlaskie w Białymstoku

Główna siedziba muzeum znajduje się pod adresem Ratusz w Białymstoku, ul. Rynek Kościuszki 10.

Muzeum Historyczne w Białymstoku

Adres tego oddziału to ul. Warszawska 37, 15-062 Białystok.

Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego

Zlokalizowane przy ul. Świętojańskiej 17, 15-277 Białystok.

Muzeum w Tykocinie

Można je znaleźć pod adresem ul. Kozia 2, 16-080 Tykocin.

Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy

Jest częścią Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, z siedzibą w Choroszczy, 16-070.

Muzeum w Bielsku Podlaskim

Odnajdziemy je w ratuszu, ul. Mickiewicza 45, 17-100 Bielsk Podlaski.

Muzeum Ikon w Supraślu

Adres: ul. Klasztorna 1, 16-030 Supraśl.

Muzeum Fotografii Wiktora Wołkowa w Turośni Kościelnej

Znajduje się przy ul. Lipowej 4, 18-106 Turośń Kościelna.

Działy

Muzeum Podlaskie Dział Archeologii

Dział ten funkcjonuje w Białymstoku, ul. Bema 11.

Muzeum Podlaskie Dział Sztuki

Znajduje się w Ratuszu, Rynek Kościuszki 10 w Białymstoku.

Muzeum Podlaskie Dział Promocji i Edukacji

Oferuje swoje usługi w Ratuszu, Rynek Kościuszki 10, Białystok.

Muzeum Podlaskie Dział Finansowo-Księgowy

Działa w Białymstoku, Ratusz, Rynek Kościuszki 10.

Muzeum Podlaskie Dział Administracyjno-Gospodarczy

Także z siedzibą w Białymstoku, Ratusz, Rynek Kościuszki 10.

Biblioteka Muzeum Podlaskiego

Biblioteka umiejscowiona jest przy ul. Świętojańskiej 17 w Białymstoku i czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 9-15.

Gromadzi wydawnictwa z takich dziedzin jak:

• archeologia,
• etnografia,
• heraldyka,
• historia,
• historia sztuki,
• muzealnictwo,
• oraz dziedzin pokrewnych.

Siedziba główna

Wystawa stała

Ekspozycja stała w Muzeum Podlaskim w Białymstoku obejmuje ponad 120 dzieł wyjątkowych malarzy, zarówno polskich, jak i zagranicznych, którzy działali na przestrzeni ostatnich 250 lat. Wystawa ta to znakomity przegląd dziejów malarstwa, ukazujący prace twórców takich jak Piotr Michałowski, Marcello Bacciarelli czy Michał Bogoria Skotnicki. Jednym z istotnych elementów tej kolekcji jest zbiór obrazów artystów związanych z dworem Jana Klemensa Branickiego.

Wyróżniającym się dziełem tej galerii jest wyjątkowy pejzaż „Wyjazd powozem” autorstwa Alfreda Wierusza-Kowalskiego, zatrzymujący na chwilę ewolucję sztuki. Przemiany malarstwa z drugiej połowy XIX wieku są obrazowane dziełami takich artystek i artystów jak Olga Boznańska oraz Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, oraz wielu innych twórców związanych z krakowską Akademią Sztuk Pięknych.

Dzieła uczniów tzw. szkoły pejzażowej Jana Stanisławskiego oraz artystów z Wileńskiego, w tym Stanisława Ignacego Witkiewicza, doskonale ilustrują zróżnicowanie nurtów, które rozwijały się w pierwszych dekadach XX wieku.

Historia Ratusza w Białymstoku

Ratusz w Białymstoku miał od zawsze pełnić funkcje związane z handlem, a nie administracją, mnogość jego kramów jest świadectwem tego. Został on ufundowany przez Jana Klemensa Branickiego, aby harmonijnie wkomponować się w przestrzeń rynku. Budowa ratusza odbywała się w etapach. W 1745 roku wzniesiono parterowy obiekt, który mieścił 10 sklepów wynajmowanych miejscowym Żydom.

Już w 1755 roku, w miarę rozwiązywania się w handlu, czterech żydowskich kupców sfinansowało budowę narożnych pawilonów, które połączono z głównym budynkiem arkadkami, co pozwoliło na stworzenie dodatkowych wejść na dziedzińce.

W 1761 roku wieża zyskała pierwszą kondygnację, a do 1798 roku zdobyła znaną obecnie wysokość. Długość realizacji budowy ratusza wskazuje na zewnętrzne czynniki wpływające na projekt architektoniczny. Mimo braku jednolitej koncepcji, białostocki ratusz prezentuje się jako jedna z najpiękniejszych budowli w mieście, stanowiąca unikalny przykład ratusza alkierzowego w Polsce. Przyjmuje się, że jego projektantem był Jan Henryk Klemm, któremu przypisuje się jedynie alkierze.

Nieco później, w 1772 roku, ratusz mieścił już 48 kramów oraz dania sądowego i aresztu. W miarę upływu lat, w 1807 roku, poszerzono alkierze, a w 1868 roku ratusz wzbogacił się o zegar wykonanego przez „uczonego zegarmistrza Tropa”. Około 1898 roku wokół hełmu wieży umieszczono metalową galeryjkę, która miała pełnić funkcje obserwacyjne.

W 1922 roku ratusz, przekształcony w bazar, posiadał ponad 100 sklepów, jednakże jego stan techniczny nie pozostawiał złudzeń co do konieczności rekonstrukcji, co zostało zainicjowane w 1923 roku przez konserwatora Okręgu Białostockiego.

Zarówno jednak i te zabiegi nie zostały zrealizowane, a ratusz w 1940 roku został zburzony przez Rosjan, którzy chcieli stworzyć w centrum miasta pomnik Józefa Stalina. Po wojnie, w 1953 roku, odbudowę rozpoczęto dzięki zaangażowaniu Władysława Paszkowskiego, a projekt architektoniczny wykonała Zofia Chojnacka. Z kolei wnętrza przekształcił Stanisław Bukowski. Odbudowa zakończyła się w 1958 roku, kiedy to ratusz stał się siedzibą Muzeum Okręgowego. W szczególności zmieniono również sposób podpiwniczenia budynku oraz połączono alkierze z centralną częścią obiektu, dzięki czemu poprawiono funkcjonalność i komunikację wewnętrzną.

Misja i działalność

Fundamentalnym celem Muzeum Podlaskiego jest rozwijanie regionalnej tożsamości poprzez ochronę oraz promocję lokalnego dziedzictwa kulturowego. Motto muzeum, „Dziedzictwo kulturowe – ciągłość tradycji i bogactwo regionu”, podkreśla jego ambicje w kreowaniu polskości w kontekście szerszej tożsamości europejskiej. Muzeum dąży również do promowania bogactwa kulturowego województwa podlaskiego zarówno w kraju, jak i za granicą.

W ramach swojej działalności, muzeum realizuje misję poprzez różnorodne działania, które koncentrują się na:

• gromadzeniu zbiorów oraz materiałów dokumentacyjnych,
• organizowaniu badań, ekspedycji naukowych i prac wykopaliskowych,
• preparowaniu wystaw, zarówno stałych, jak i czasowych,
• prowadzeniu działalności oświatowej, takiej jak lekcje muzealne,
• udostępnianiu zbiorów w celach naukowych i edukacyjnych,
• publikowaniu oraz rozpowszechnianiu katalogów, przewodników wystaw oraz wyników badań i wykopalisk,
• wydawaniu trzech periodyków naukowych, w tym najstarszego „Rocznika Białostockiego”, który ukazuje się od 1961 roku.

Edukacja

Muzeum dysponuje bogatą kolekcją, która znajduje odzwierciedlenie w niemal trzydziestu wystawach stałych oraz licznych ekspozycjach czasowych, organizowanych corocznie. Te zbiory stają się bazą dla różnorodnych zajęć edukacyjnych, jakie są prowadzone we wszystkich oddziałach muzeum oraz w jego bibliotece. W otoczeniu autentycznych zabytków, takich jak dzieła sztuki, stare dokumenty, fotografie i dawne sprzęty, nauka o historii i sztuce staje się przyjemniejsza oraz zrozumialsza. Muzeum oferuje zróżnicowane programy edukacyjne, skierowane nie tylko do rodzin z dziećmi, przedszkolaków i uczniów szkół, ale również dla osób dorosłych.

---

Oceń: Muzeum Podlaskie w Białymstoku

---