Maksim Litwinow

---

Życiorys

Maksim Litwinow, od 1898 roku zaangażowany w działalność Socjaldemokratycznej Partii Rosji, stał się istotną postacią w polityce. Po rozłamie w 1907 roku przystąpił do bolszewików i osiedlił się na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie związał się z brytyjską obywatelką, Ivy Low.

W 1917 roku wszedł do radzieckiej dyplomacji, a w następnym roku został internowany, będąc zakładnikiem aresztowanego w Moskwie angielskiego agenta SIS, Roberta Bruce’a Lockharta, co miało miejsce 31 sierpnia 1918 roku. Od 1921 pełnił obowiązki zastępcy komisarza ludowego do spraw zagranicznych.

W 1930 roku, po konflikcie z Gieorgijem Cziczerinem, przejął kierownictwo Ludowego Komisariatu Spraw Zagranicznych, znanego w Rosji jako Narkomindieł. Litwinow opowiadał się za nawiązywaniem kontaktów z Francją i Wielką Brytanią, przyczyniając się do podpisania różnych istotnych umów.

W jego kadencji doszło do realizacji protokołu o wyrzeczeniu się wojny, znanego jako protokół Litwinowa, oraz paktu o nieagresji z Polską w 1932 roku. Jego działania zaowocowały wznowieniem stosunków dyplomatycznych z USA w 1933 roku, a także przystąpieniem ZSRR do Ligi Narodów w 1934 roku.

Litwinow z powodzeniem odwracał uwagę społeczności międzynarodowej od zbrodni dokonywanych w ZSRR, takich jak kolektywizacja i Wielka Czystka. Głosząc ideę rozbrojenia oraz walki z faszyzmem, przyczynił się do wzrostu autorytetu radzieckich władz, wprowadzając do dyplomacji hasła takie jak „pokojowe współistnienie” oraz „pokój jest niepodzielny”.

Jednak 3 maja 1939 roku został usunięty z funkcji przez Józefa Stalina, który postanowił zacieśnić relacje z Adolfem Hitlerem. Po jego odejściu, aresztowani zostali wszyscy możliwi współpracownicy Litwinowa.

W latach 1941–1943 pełnił funkcję ambasadora ZSRR w USA, gdzie, między innymi, podpisał Deklarację Narodów Zjednoczonych. Od 1942 roku pracował także na Kubie. Po powrocie do Moskwy ponownie objął stanowisko zastępcy ludowego komisarza spraw zagranicznych, które zajmował do 1946 roku.

Litwinow był członkiem Komitetu Centralnego WKP(b) od 1934 roku, ale w lutym 1941 roku został usunięty z tej organizacji.

Maksim Litwinow w kulturze

Maksim Litwinow jest znaczącą postacią w kontekście sztuki, a jego rolę zainteresowano się również w spektaklu Herbatka u Stalina autorstwa Ronalda Harwooda. W tej produkcji telewizyjnej Teatru TV z 2001 roku, reżyserowanej przez Janusza Morgensterna, w postać Litwinowa wcielił się utalentowany Krzysztof Kolberger.

---

Oceń: Maksim Litwinow

---