Stanisław Jarecki (wojewoda)

---

Życiorys

Stanisław Jarecki przyszedł na świat 28 sierpnia 1892 roku w Białymstoku. Był synem Józefa oraz Jadwigi z Szamotułłów. Od 1907 roku angażował się w działalność Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej. Następnie, od 1910 roku, stał się członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Już w 1911 roku ukończył gimnazjum w rodzinnym Białymstoku.

Przez pewien czas studiował na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej oraz na Uniwersytecie Petersburskim na wydziale prawa. Od 1911 roku aktywnie działał w organizacji akademickiej „Życie” oraz Związku Strzeleckim. W latach 1912-1914 zajmował rolę instruktora i zastępcy komendanta Związku Walki Czynnej w Petersburgu.

Po wybuchu I wojny światowej, w sierpniu 1914 roku, wraz z Tadeuszem Hołówką oraz Tadeuszem Szturm de Sztremem, przybył do Warszawy. Ich celem było zorganizowanie grupy dywersyjnej, która miała operować za linią frontu rosyjskiego. Dzięki emisariuszom, Janowi Bielawskiemu i Józefowi Kobiałko, Jarecki wziął udział w akcjach dywersyjnych jako członek „Oddziału Lotnego Wojsk Polskich” od listopada 1914 roku. W lutym 1915 roku objął dowództwo Oddziału Lotnego POW w okręgu radomskim.

Za swoje odważne akcje bojowe, w szczególności za bohaterstwo przy wysadzaniu mostu kolejowego pod Tłuszczem, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Po rozwiązaniu oddziałów lotnych, wstąpił do Legionów, gdzie służył w 1 pułku ułanów. Od listopada 1916 roku ponownie został oddelegowany do POW w okręgu kieleckim.

Na początku 1917 roku, z inicjatywy Polskiej Partii Socjalistycznej, został wykluczony z POW i skierowany do działań w Pogotowiu Bojowym PPS. Z powodu napięć pomiędzy PPS a POW, Jarecki oraz jego koledzy, w tym Józef Kobiałko,Wacław Fabierkiewicz i Tadeusz Szturm de Sztrem, zostali postawieni przed sądem partyjnym z powodu nielegalnych działań.

W styczniu 1918 roku ponownie wstąpił do Centralnego Wydziału Pogotowia Bojowego PPS, gdzie kierował działem organizacyjnym. Uczestniczył w akcjach, które miały na celu wspomaganie organizacji strajku powszechnego w Warszawie. W międzyczasie działał w wysadzaniu transformatora na Woli, co doprowadziło do wstrzymania tramwajów w mieście.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Jarecki został szefem sztabu Komendy Głównej Milicji Ludowej PPS. Gdy Milicja Ludowa została upaństwowiona, objął stanowisko szefa sztabu w stopniu podporucznika w Komendzie Głównej w grudniu 1918 roku. Po likwidacji Milicji Ludowej w lipcu 1919 roku, był częścią grupy oficerów odpowiedzialnych za jej zlikwidowanie.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył jako ochotnik. Po demobilizacji w 1925 roku, rozpoczął pracę w administracji państwowej jako naczelnik wydziału bezpieczeństwa w różnych urzędach wojewódzkich, w tym w Nowogródku i Toruniu. Był wicewojewodą, a od 17 maja do 9 lipca 1934 roku pełnił obowiązki wojewody kieleckiego. Następnie pracował w Biurze Inspekcyjnym MSW, a od 20 stycznia 1939 roku objął urząd wojewody stanisławowskiego.

Po agresji ZSRR na Polskę, Jarecki przekroczył granicę polsko-węgierską i działał w konspiracyjnych organizacjach piłsudczykowskich. Podczas powrotu z wyprawy do kraju, został aresztowany przez Niemców wiosną 1941 roku i osadzony w więzieniu w Nowym Sączu. Po 1945 roku poszukiwany przez komunistyczne władze, ukrywał się przyjmując fałszywe nazwisko. W 1952 roku został aresztowany i zmarł w więzieniu w maju 1955 roku.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Jarecki, jako wybitny wojewoda, został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami, które potwierdzają jego zasługi dla kraju. Jego odznaczenia obejmują:

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7558,
• Krzyż Niepodległości z Mieczami, przyznany 15 kwietnia 1932,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, odznaczony 10 listopada 1928,
• Krzyż Walecznych,
• Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 11 listopada 1936,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę.

Bibliografia, literatura, linki

W niniejszym opracowaniu przedstawiono funkcje i znaczenie Stanisława Jareckiego w kontekście historycznym oraz bibliograficznym. Poniżej znajduje się zestawienie źródeł, które mogą być pomocne w dalszym badaniu tematu.

• Jarecki Stanisław [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, s. 168. ISBN 83-7066-569-1,
• Jerzy Z. Pająk, Pokolenia przełomu. Środowiska radykalnej inteligencji w Kielcach w latach I wojny światowej, Instytut Historii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego w Kielcach,
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.,

W tabeli przedstawiono wykaz wojewodów kieleckich z okresu II Rzeczypospolitej. Informacje te są istotne dla zrozumienia historii administracji tego regionu oraz kontekstu, w jakim działał Stanisław Jarecki.

Stanisław Pękosławski 19 XI 1919 – 31 V 1923 Adam Kroebl 1 VII 1923 – 31 VIII 1923 (p.o.) Mieczysław Bilski 1 IX 1923 – 6 V 1924 Ignacy Manteuffel 24 V 1924 – 17 VIII 1927 Adam Kroebl 20 VIII 1927 – 20 X 1927 (p.o.) Władysław Korsak 21 X 1927 – 28 II 1930 Jerzy Paciorkowski 18 II 1930 – 15 V 1934 Stanisław Jarecki 17 V 1934 – 9 VII 1934 (p.o.) Władysław Dziadosz 9 VII 1934 – IX 1939

Podobnie, poniższa tabela pokazuje wojewodów stanisławowskich, co daje szerszy obraz organizacji administracyjnej w tym okresie.

Edmund Jurystowski 21 X 1921 – 18 VIII 1925 Aleksander Des Loges 18 VIII 1925 – 25 X 1926 Władysław Korsak 18 XII 1926 – 12 IX 1927 Aleksander Morawski 28 X 1927 – 30 X 1928 Bronisław Nakoniecznikow-Klukowski 30 X 1928 – 29 VIII 1930 Zygmunt Jagodziński 2 II 1931 – 1 II 1936 (p.o. od 3 IX 1930) Mieczysław Starzyński 11 II 1936 – 22 VI 1936 (p.o.) Jan Sawicki 23 VI 1936 – 14 VII 1936 (p.o) Stefan Pasławski 14 VII 1936 – 20 I 1939 Stanisław Jarecki 20 I 1939 – 18 IX 1939

---

Oceń: Stanisław Jarecki (wojewoda)

---