Miron, którego imię świeckie brzmi Mirosław Chodakowski, to postać, która z pewnością zostanie zapamiętana w historii polskiego prawosławia. Urodził się 21 października 1957 roku w Białymstoku, a jego życie tragicznie zakończyło się 10 kwietnia 2010 roku w Smoleńsku, gdzie brał udział w katastrofie samolotu Tu-154M.
Miron był nie tylko prawosławnym duchownym, ale również generałem brygady oraz doktorem teologii. Swoje wykształcenie teologiczne zdobył w prawosławnym seminarium duchownym w Warszawie, co stanowiło fundament jego późniejszej kariery. W 1979 roku złożył wieczyste śluby mnisze w monasterze św. Onufrego w Jabłecznej, gdzie szybko zyskał zaufanie swojej wspólnoty, zostając jej przełożonym.
Jego przewodnictwo w tym monasterze trwało przez pięć lat, a w późniejszym okresie pełnił rolę kierownika monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w Supraślu od 1984 do 1998 roku. W tym czasie zasłynął z działalności mającej na celu odbudowę i organizację zapomnianych miejsc kultu, w tym po zniszczeniach dokonanych podczas II wojny światowej. Dzięki jego staraniom, męska wspólnota monastyczna odzyskała swoja dawną świetność.
W 1998 roku Miron został wyświęcony na biskupa pomocniczego diecezji warszawsko-bielskiej z tytułem biskupa hajnowskiego, a także objął stanowisko prawosławnego ordynariusza Wojska Polskiego. Od tego momentu kierował ordynariatem, wypełniając swoją misję duszpasterską do końca swojego życia.
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Mirosław Chodakowski, syn Jana Chodakowskiego i Marii z d. Iliaszuk, wychowywał się w rodzinie, gdzie religijność była głęboko zakorzeniona. Miał młodszą siostrę Barbarę, a jego rodzina ze strony matki pochodziła z Kaczałów, natomiast ze strony ojca z miejscowości Krynica w gminie Narewka. Jego dziadkowie byli ludźmi wierzącymi, co miało wpływ na jego wychowanie. To właśnie od babci poznawał język cerkiewnosłowiański, co później ułatwiło mu pracę w kościele. Jeszcze przed narodzinami Mirosława, rodzina przeniosła się do Białegostoku, gdzie zamieszkała przy zbiegu ulic Włókienniczej i Poleskiej. Niestety, gdy miał zaledwie siedem lat, jego ojciec zginął w tragicznym wypadku.
Ukończył Szkołę Podstawową nr 12 w Białymstoku, a w czasie swojego dzieciństwa pełnił rolę ministranta w soborze św. Mikołaja. To tam spotkał arcybiskupa białostockiego i gdańskiego Nikanora, który dostrzegł w nim potencjał i skierował go do seminarium duchownego.
Studia teologiczne i wstąpienie do monasteru
W 1972 roku Mirosław wstąpił do Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie, które ukończył w 1976 roku, zdobywając maturę. W trakcie nauki był członkiem chóru soboru św. Marii Magdaleny i pełnił rolę hipodiakona metropolity warszawskiego Bazylego. Następnie kontynuował naukę w Wyższym Prawosławnym Seminarium Duchownym przy monasterze św. Onufrego w Jabłecznej, którego program ukończył w 1978 roku.
W dniu 17 grudnia 1978 złożył śluby zakonne w riasoforze, a 25 grudnia tego samego roku został wyświęcony na diakona. 15 lutego 1979 r. osiągnął kolejny stopień jako hieromnich. W ramach dalszego kształcenia prowadził również studia teologiczne na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, które zakończył, składając wieczyste śluby mnisze w listopadzie 1979 roku.
Przełożony monasterów w Jabłecznej i Supraślu
W latach 1979-1984 Mirosław pełnił rolę przełożonego monasteru św. Onufrego w Jabłecznej. Obok obowiązków związanych z duchowością, uczył w seminarium duchownym, kształcąc studentów teologii. 15 czerwca 1984 roku został przeniesiony do nowo utworzonej parafii w Supraślu, gdzie na krótko po przybyciu objął urząd ihumena oraz zajął się funkcją przełożonego monasteru Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy. Podejmując konkretne działania, przeprowadził gruntowne prace remontowe, które przyczyniły się do odbudowy zniszczeń, jakie przyniosła II wojna światowa. Jego podejście do spraw duszpasterskich oraz zaangażowanie zostały docenione w 1986 roku, a w 1989 roku otrzymał krzyż z ozdobami za swoją działalność.
Decyzją Soboru Biskupów 7 kwietnia 1990 roku Mirosław został podniesiony do godności archimandryty, co świadczy o jego rosnącym wpływie w strukturach cerkiewnych. W 1996 roku obronił pracę magisterską, badając ikonę Matki Bożej Hodegetrii oraz jej kult w regionie Białostocczyzny.
Biskup
Chirotonia biskupia miała miejsce 10 maja 1998 roku, kiedy to Mirosław został wikariuszem diecezji warszawsko-bielskiej z tytułem biskupa hajnowskiego. W ceremonii udział wzięli znaczący hierarchowie, w tym arcybiskup białostocki i gdański oraz locum tenens metropolii warszawskiej Sawa. W dniu 15 sierpnia 1998 roku, po objęciu katedry Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego, biskup Mirosław został mianowany na stopień generała brygady. Jego kadencja przypadła na czas dynamicznych wydarzeń w polskim wojsku, gdzie uczestniczył w ceremoniach państwowych oraz wizytował polskie jednostki wojskowe podczas misji zagranicznych, takich jak Kosowo, Czad, Afganistan czy Irak.
Duża część jego pracy dotyczyła również organizacji prawosławnych obchodów, jak Święto Wojska Polskiego w Hajnówce. Udało mu się stworzyć siedzibę ordynariatu prawosławnego w Warszawie z kaplicą św. Bazylego Martysza oraz założyć parafię wojskową w Białej Podlaskiej, gdzie zorganizował cerkiew w budynku po zamkniętej jednostce lotniczej. Dodatkowo, Mirosław aktywnie uczestniczył w lokalnych wydarzeniach kulturowych, organizując festiwal „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej” oraz studium dla psalmistów w Bielsku Podlaskim.
Śmierć i pogrzeb
10 kwietnia 2010 roku Mirosław Chodakowski zginął w katastrofie samolotu Tu-154M w Smoleńsku. Towarzyszył mu prezydent Lech Kaczyński oraz wielu innych przedstawicieli władz, którzy udawali się na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Po tragicznych wydarzeniach, jego ciało zostało zidentyfikowane przez kapłanów Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego i przewiezione do Polski razem z innymi ofiarami katastrofy. 19 kwietnia odbył się pogrzeb w monasterze w Supraślu, zgodnie z jego życzeniem, gdzie został pochowany w krypcie głównej cerkwi monasterskiej.
Ekshumacja i ponowny pogrzeb
Decyzją prokuratury, w nocy z 24 na 25 kwietnia 2017 roku, ciało biskupa Mirona zostało ekshumowane pod nadzorem policji i Żandarmerii Wojskowej. Ta kontrowersyjna decyzja wzbudziła powszechne oburzenie i dezaprobatę wśród wiernych oraz hierarchów kościoła prawosławnego, którzy uznali to za akt profanacji. W trakcie ekshumacji odkryto również szczątki biskupa polowego WP Tadeusza Płoskiego. Ponowny pogrzeb miał skromny charakter i odbył się 30 maja 2017 roku, w atmosferze refleksji i smutku dla straconego hierarchy.
Odznaczenia i wyróżnienia
5 lutego 1999 roku Miron Chodakowski otrzymał złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”. Zaledwie dziesięć dni później, 15 lutego 1999, miał zaszczyt być odznaczonym w soborze św. Mikołaja w Białymstoku Orderem Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny I stopnia.
26 października 2000 roku został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, który odebrał 10 października 2001. W dniu 10 sierpnia 2008 Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji przyznał mu złotą odznakę „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej”.
20 stycznia 2010 przyznano mu tytuł „Zasłużony dla Powiatu Hajnowskiego”, co stanowiło wyraz uznania dla jego działalności na rzecz społeczności lokalnej. Dwa miesiące później, 15 kwietnia 2010, został pośmiertnie awansowany do stopnia generała dywizji.
16 kwietnia 2010 roku, zdobył pośmiertnie Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Wśród wyróżnień, jakie otrzymał, znajduje się również Missio Reconciliationis.
9 września 2010 za swoje zasługi został odznaczony pośmiertnie wyróżnieniem „Zasłużony dla Warszawy”. Ponadto, 7 listopada 2018 roku, także pośmiertnie, przyznano mu Medal 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
Upamiętnienie
W dniu 27 kwietnia 2010 roku, Rada Miejska Hajnówki podjęła decyzję o nadaniu imienia Mirona (Chodakowskiego) rondu zlokalizowanemu na skrzyżowaniu ulic Stefana Batorego, księdza Antoniego Dziewiatowskiego oraz Sportowej. Również 25 maja tego samego roku, Rada Miejska Supraśla przyjęła uchwałę, w której nadano imię Arcybiskupa Mirona odcinkowi ulicy Stanisława Konarskiego, znajdującemu się w bliskim sąsiedztwie murów monasteru, w którym posługiwał ten tragicznie zmarły duchowny.
W 2013 roku, z inicjatywy władz lokalnych, ustanowiono, by imię Arcybiskupa Mirona nosiło rondo u zbiegu ulic Władysława Andersa i Wasilkowskiej w Białymstoku. To symboliczne upamiętnienie podkreśla ważność jego postaci w historii regionu.
Dodatkowo, 19 listopada 2010 roku, Publiczne Gimnazjum w Narwi zyskało zaszczyt otrzymania imienia abp. gen. dyw. Mirona (Chodakowskiego). To kolejny krok w kierunku pielęgnowania pamięci o tym znakomitym duchownym.
W dniu pierwszej rocznicy śmierci arcybiskupa, w soborze Świętej Trójcy w Hajnówce, miała miejsce ceremonia odsłonięcia tablicy upamiętniającej jego osobę. Było to istotne wydarzenie, które zgromadziło licznych wiernych oraz mieszkańców na oddanie hołdu tej niezwykle ważnej postaci.
10 sierpnia 2014 roku otwarto Izbę Pamięci Arcybiskupa Mirona na terenie monasteru w Supraślu, w której znajdują się pamiątki oraz dokumenty związane z jego życiem i działalnością.
Dnia 15 sierpnia 2014 roku odsłonięto popiersie biskupa Mirona w Panteonie Bohaterów Sanktuarium Narodowego na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie. Ta dedykacja staje się symbolem szacunku oraz pamięci o jego wkładzie w życie duchowe i społeczne regionu.
Przypisy
- Gen. R. Andrzejczak wręczył medale 100-lecia Sztabu Generalnego WP [online], dzieje.pl [dostęp 16.02.2024 r.] (pol.).
- Maciej Chołodowski: Nocą ekshumowano arcybiskupa Mirona. Gazeta Wyborcza, 25.04.2017 r. [dostęp 16.01.2019 r.]
- W trumnie arcybiskupa Mirona była dolna część innego ciała [online], plus.wspolczesna.pl, 09.06.2017 r. [dostęp 30.05.2021 r.] (pol.).
- Arcybiskup Miron Chodakowski ponownie pochowany. Kurier Poranny, 31.05.2017 r. [dostęp 16.01.2019 r.]
- Michał Kalina, Anna Jawdosiuk: Arcybiskup Miron zginął w katastrofie. cerkiew.pl, 10.04.2010 r. [dostęp 10.04.2010 r.]
- ika, pmaj: Pogrzeb abp. Mirona Chodakowskiego. rp.pl, 19.04.2010 r. [dostęp 19.04.2010 r.]
- M. Gawina: Metropolita Sawa: To jest atak. Dziennik Wschodni, 14.01.2009 r. [dostęp 28.04.2011 r.] (pol.).
- Prochy arcybiskupa Sawy powróciły do Polski. [dostęp 07.05.2016 r.]
- Jubileusz święceń. „Przegląd Prawosławny”. nr 3 (165), s. 4. ISSN 1230-1078.
- P. Nestoruk. Rondo i ulica w cześć śp. Arcybiskupa gen. dyw. Mirona. „Polski Żołnierz Prawosławny”. nr 3 (65), s. 7, lipiec-sierpień-wrzesień 2010. ISSN 1233-7587.
- Nadanie imienia Gimnazjum w Narwi. narew.home.pl, 17.11.2010 r. [dostęp 19.11.2010 r.]
- Wyróżnienie „Zasłużony dla Miasta Warszawy” dla ofiar katastrofy. bankier.pl, 09.09.2010 r. [dostęp 20.09.2010 r.]
- Radziukiewicz 2011 r., s. 14.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 15.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 47.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 54.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 56.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 58.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 59.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 60.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 77.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 78.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 79.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 84.
- Radziukiewicz 2011 r., s. 85.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Stanisław Suchowolec | Andrzej Wierciński (filozof) | Makary (Hrynaszkiewicz) | Krzysztof Nitkiewicz | Grzegorz (Charkiewicz) | Leon Ludwik Jaworowski | Tomasz Miśkiewicz | Andrzej (Borkowski) | Jerzy (Pańkowski)Oceń: Miron (Chodakowski)