Leon Ludwik Jaworowski, przedstawiciel heraldyki herbu Lubicz, urodził się w 1764 roku. Jego życie zakończyło się w 1833 roku.
Był on niezwykle istotną postacią w historii Kościoła unickiego, pełniąc funkcję biskupa włodzimierskiego oraz biskupa pomocniczego w Brześciu. Jego działalność miała znaczący wpływ na rozwój wspólnoty religijnej w tamtym czasie, a jego zasługi są nadal doceniane w kręgach historyków i badaczy.
Życiorys
Leon Ludwik Jaworowski przyszedł na świat w Białymstoku w rodzinie Joanny Sawickiej oraz Stefana Jaworowskiego. Jego chrzest miał miejsce 17 sierpnia 1764 roku w rzymskokatolickim kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w tym mieście, gdzie obdarzono go imieniem Ludwik. Po mieczu Leon wywodził się z szlacheckiego zaścianka Jaworówka, który, według źródeł, został przyznany protoplaście rodu, bojarowi Hryniowi Ignatowiczowi, w latach 1529–1530. Historia rodu Jaworowskich (znanego również jako Hryniewiczów) ściśle wiązała się z dworem królewskim w Knyszynie. W tym okresie, podczas zarządu dóbr przez Zygmunta Augusta, rodzina brała aktywny udział w dozoru królewskiej psiarni oraz organizacji łowów.
Bojarzy Jaworowscy, mimo że wywodzili się z ruskiej szlachty, przeszli do Kościoła rzymskokatolickiego na początku XVI wieku. Nie ma jednak informacji dotyczących czasu, w którym ich przodek osiedlił się w Białymstoku. Można przypuszczać na podstawie dostępnych dokumentów metrykalnych, że ojciec Ludwika, Stefan Jaworowski, urodził się w rodowej wsi Jaworówce.
Pierwsze kroki edukacyjne Leon Jaworowski stawiał w białostockiej szkole powiatowej. Już w roku 1779, w wieku piętnastu lat, wstąpił do unickiego klasztoru oo. bazylianów w Supraślu, gdzie kontynuował naukę pod okiem ks. Melecego Ossuchowskiego. Po roku stanu duchownego otrzymał swoje pierwsze święcenia zakonne, przyjmując imię Leon, związane z postacią opata Leona Kiszki, który był metropolitą całej Rusi. Święcenia kapłańskie przyjął w 1787 roku, mając 23 lata. Po święceniach współbracia wybrali go na konsultora, a po pewnym czasie objął także funkcję sekretarza klasztoru.
W dokumentach z 1795 roku Leon Jaworowski jest wymieniany jako konsultor, sekretarz i ekonom. Po trzecim rozbiorze Polski, kiedy przy klasztorze powołano diecezję unicką, objął urząd kanclerza. W latach 1800–1803 był ostatnim prefektem drukarni bazyliańskiej w Supraślu. W 1801 roku, popierany przez biskupa Teodozego Wisłockiego, został wybrany na opata, chociaż z powodu konfliktu ze swoim nauczycielem, mógł przejąć ten urząd dopiero 25 marca 1805 roku. W okresie wakansu tej godności Jaworowski pełnił rolę jednego z trzech członków tymczasowej administracji klasztoru. Pełnił też funkcję prezesa zarządu klasztoru do objęcia tronu archimandryckiego w 1805 roku.
Po śmierci biskupa Mikołaja Duchnowskiego w czerwcu 1805 roku, Leon Jaworowski, na mocy decyzji króla Prus Fryderyka Wilhelma III, otrzymał nominację na władykę diecezji supraskiej, ale oficjalnie katedrę biskupią objął dopiero po układzie w Tylży, kiedy Białostocczyzna przeszła pod panowanie Rosji. Po ukazie carski z 14 lutego 1809 roku, który skasował diecezję supraską, Leon Jaworowski został mianowany biskupem pomocniczym diecezji brzeskiej. Jego wyświęcenie miało miejsce prawdopodobnie 13 stycznia 1811 roku. W 1812 roku przyłączył się do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego.
W latach dwudziestych XIX wieku, Leon Jaworowski zainicjował liczne remonty zabudowań klasztornych, wsparł parafię unicką poprzez zapewnienie sakramentalnej obsługi oraz założył pierwszą szkołę parafialną w Supraślu. Pracował nad odzyskaniem majątku klasztoru, który w 1796 roku został przejęty przez Prusaków. W latach 1819–1831, prowadził folwark w Supraślu, co przyczyniło się do przekształcenia osady w miasteczko. W 1817 roku, objął stanowisko wiceprezesa terenowego oddziału Rosyjskiego Towarzystwa Biblijnego na Obwód Białostocki oraz poprzez popularyzację polskiego przekładu Biblii i innych publikacji drukowanych w tym języku, wspierał parafian, trudniących się obydwoma obrządkami.
Biskup brzeski, metropolita unicki Jozafat Bułhak, powierzył Jaworowskiemu dużą władzę, równą jurysdykcji biskupa diecezjalnego, planując, by w przyszłości przejął on brzeską katedrę i przeniósł stolicę biskupią do Supraśla. Te plany nigdy nie ujrzały światła dziennego z powodu nieprzychylności ze strony II departamentu Kolegium Rzymskokatolickiego w Petersburgu. W wyniku tajnego programu likwidacji unii kościelnej, zainicjowanego przez ks. Józefa Siemaszkę, 22 kwietnia 1828 roku doszło do reorganizacji struktur diecezjalnych. To miało dramatyczne konsekwencje dla Jaworowskiego i jego zwolenników, którzy zostali pozbawieni swoich stanowisk.
Leon Jaworowski spędził resztę swojego życia w Supraślu. Z powodu zdrowotnych problemów nie mógł zapobiec działaniom władz, które dążyły do zlikwidowania unii. Dwa miesiące przed swoją śmiercią, 2 listopada (21 października według kalendarza juliańskiego) 1833 r., zażądał wydania polecenia, by jego zaufany kapłan ks. Nikodem Marcinowski został mianowany jego następcą, oraz aby w Supraślu pozostawiono dziesięciu mnichów, razem z nowym opatem. Żądał również stworzenia unickiej szkoły powiatowej, przeznaczonej dla dwudziestu uczniów z obwodu białostockiego. Ostatecznie zmarł w Supraślu, a jego ciało zostało pochowane w bazyliańskich katakumbach.
Przypisy
- Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 06.1812 r., nr 6, s. 45.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Tomasz Miśkiewicz | Andrzej (Borkowski) | Jerzy (Pańkowski) | Miron (Chodakowski) | Stanisław Suchowolec | Andrzej Wierciński (filozof) | Makary (Hrynaszkiewicz) | Krzysztof Nitkiewicz | Grzegorz (Charkiewicz)Oceń: Leon Ludwik Jaworowski