Krystyna Marszałek-Młyńczyk

---

Życiorys

Krystyna Marszałek-Młyńczyk urodziła się w Białymstoku w rzemieślniczej rodzinie, jako córka Józefa i Anny. Jej edukacja rozpoczęła się w Publicznej Szkole Powszechnej, mieszczącej się przy ul. Marszałka Piłsudskiego w Białymstoku w latach 1937–1939. W czasie okupacji radzieckiej uczęszczała do białoruskiej szkoły (1939–1941), aby w końcu po II wojnie światowej związać się z Państwowym Żeńskim Gimnazjum i Liceum nr 2 w Białymstoku.

Ze względów politycznych nie mogła rozpocząć studiów prawniczych na Uniwersytecie Warszawskim. Zamiast tego, w latach 1950–1955 ukończyła filologię romańską na Wydziale Humanistycznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Tematem jej pracy magisterskiej były „Kobiety w powieściach Juliusza i Edmunda Goncourtów”. Po ukończeniu studiów, wróciła do Białegostoku, gdzie związała się z dziennikarstwem, pracując dla „Życia Białostockiego” (białostockiej mutacji „Życia Warszawy”) oraz „Gazety Białostockiej”.

W swojej działalności dziennikarskiej koncentrowała się głównie na tematyce społeczno-kulturalnej regionu. W latach 1968–1974 była założycielką i redaktorem naczelnym miesięcznika „Kontrasty”. Angażując się w działalność lokalnych towarzystw społeczno-kulturalnych, współpracowała z Towarzystwem Miłośników Ciechanowca oraz Towarzystwem Miłośników Ziemi Augustowskiej, a także pełniła funkcję przewodniczącej zarządu Białostockiego Towarzystwa Kultury (BTK).

W 1959 roku przystąpiła do Stronnictwa Demokratycznego, gdzie aktywnie uczestniczyła w tworzeniu Kół Młodych SD w Białostockiem. Była przewodniczącą Koła Młodych przy Miejskim Komitecie oraz szefową Wojewódzkiej Komisji ds. Kół Młodych. W latach 1959-1976 zasiadała w Wojewódzkim Komitecie w Białymstoku oraz jego prezydium (1962–1976). Ponadto, pełniła funkcję sekretarza WK SD w latach 1974-1976.

Na poziomie krajowym, była członkiem Centralnego Komitetu (1965–1968, 1976–1981) oraz jego prezydium (1976–1981), a także sekretarzem CK SD. W wyniku wyborów w 1965 roku, białostockie SD wysunęło jej kandydaturę na posłankę IV kadencji Sejmu PRL, a mandat poselski pełniła przez kolejne kadencje, w tym V, VI, VII i VIII, reprezentując okręg Białystok (1965–1980) oraz Bydgoszcz (1980–1985).

Jako parlamentarzystka zasiadała w różnych komisjach, w tym w Komisji Pracy i Spraw Socjalnych, gdzie była wiceprzewodniczącą od 1969 roku, oraz w Komisji Spraw Zagranicznych. W 1980 roku rozpoczęła kadencję jako przewodnicząca Komisji Kultury i Sztuki. W latach 1980–1983, jako jeden z dwóch członków SD, zasiadała w Radzie Państwa.

Po latach spędzonych bez pracy (1983–1984), Krystyna Marszałek-Młyńczyk pełniła funkcję radcy ambasady i dyrektora Instytutu Polskiego w Paryżu (1984–1986). Od 1986 roku do 1990 roku była podsekretarzem stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki, a w latach 1988–1990 pełniła rolę wiceprzewodniczącej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

W 1989 roku była członkiem Obywatelskiego Komitetu ds. Rewaloryzacji Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Na jej foremny w 1989 roku zainicjowano powstanie Zespołu ds. Przyszłości Państwowego Muzeum w Oświęcimiu. Od 1990 roku zasiadała jako prezydent Rady Fundacji Pamięci Ofiar Obozu Zagłady Auschwitz-Birkenau, a z jej inicjatywy powstało również pismo „Pro Memoria”, którym kierowała w latach 1994-2007.

W życiu publicznym była również aktywna w Ligi Kobiet Polskich, Towarzystwie Przyjaźni Polsko-Radzieckiej oraz Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich. Przewodniczyła Radzie Towarzystw Regionalnych i Lokalnych przy Ministrze Kultury i Sztuki oraz była członkiem Prezydium Rady Naczelnej Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną „Polonia”. W okresie III RP kierowała Radą Fundacji „Rodacy Rodakom”, a od 1988 była przewodniczącą Towarzystwa Polska-Australia.

Krystyna Marszałek-Młyńczyk jest autorką wielu książek i publikacji, takich jak „A Polska śpi na pośmiewisko mądrej Europy” (1992), „Rady i przesłania księdza Krzysztofa Kluka” (2004), czy „Paryski sen o sławie” (2005) – biografii malarza Mirosława Jana Mireckiego. W 2006 roku ukazały się jej wspomnienia „Czas odległy a jednak bliski”, w których odzwierciedla swoją biografię od dzieciństwa po lata siedemdziesiąte.

W ciągu swojej kariery była odznaczona wieloma wyróżnieniami, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymała również Krzyż Kawalerski Orderu Palm Akademickich oraz liczne odznaki honorowe, takie jak „Zasłużonemu Działaczowi Stronnictwa Demokratycznego”. W 1972 roku została honorowym obywatelem Ciechanowca.

Życie prywatne

Krystyna Marszałek-Młyńczyk przyszła na świat jako córka Józefa (1903–1984) i Anny ze Zdunków (1898–1987). Rodzina jej ojca miała korzenie w Śląsku Cieszyńskim, natomiast matka wywodziła się z malowniczej krainy, jaką jest Podlasie. Warto podkreślić, że ojciec Krystyny angażował się w powstania śląskie oraz w konspiracyjną działalność podczas II wojny światowej.

Interesującym faktem jest to, że jej ojcem chrzestnym był Andrzej Matulewicz (1891–1941), znany organista białostockiej fary, który tragicznie zginął z rąk Sowietów na początku wojny niemiecko-radzieckiej.

W życiu osobistym Krystyna była żoną Wirgiliusza Młyńczyka, dziennikarza związane z redakcją „Słowa Powszechnego” oraz prasy technicznej, a także esperantysty i działacza społecznego. Para doczekała się syna Przemysława.

Po długiej walce z ciężką chorobą, Krystyna zmarła w grudniu 2007 roku. W miesiącu następnym została pochowana na cmentarzu miejskim w Białymstoku, pozostawiając po sobie pamięć o swoich dokonaniach oraz rodzinie.

---

Oceń: Krystyna Marszałek-Młyńczyk

---