Włodzimierz Sawczuk był znaczącą postacią w historii Wojska Polskiego, pełniącą różnorodne kluczowe funkcje legislacyjne oraz wojskowe. Urodził się 16 sierpnia 1925 roku w Białymstoku, gdzie spędził swoje wczesne lata. W trakcie swojej kariery, Sawczuk osiągnął wiele, a jego życie zawodowe zakończyło się 4 grudnia 2010 roku w Warszawie.
Jako generał broni Wojska Polskiego, Sawczuk odegrał istotną rolę jako szef Głównego Zarządu Politycznego WP w latach 1972–1980. W tym czasie nadzorował szereg istotnych reform i inicjatyw w armii. Dodatkowo, pełnił funkcję wiceministra obrony narodowej, co podkreśla jego wpływ na kwestie obronności kraju.
Włodzimierz Sawczuk był również posłem na Sejm PRL VII i VIII kadencji, co dodatkowo ilustruje jego zaangażowanie w życie polityczne Polski. Jego wkład w rozwój oraz modernizację sił zbrojnych oraz wpływ na politykę obronną kraju pozostaje nieoceniony.
Życiorys
Służba wojskowa
Włodzimierz Sawczuk przyszedł na świat jako syn Jana i Tekli. W latach 1944–1946 pełnił funkcję dowódcy drużyny w 3 Pułku Piechoty 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, mając okazję brać udział w dramatycznych walkach o Berlin. Po zakończeniu działań wojennych, pozostał w służbie wojskowej, obejmując stanowisko szefa kompanii, a następnie dowódcy plutonu oraz kompanii 3 pp.
W okresie 1949–1951 pełnił rolę sekretarza Komitetu Partyjnego Warszawskiego Okręgu Wojskowego, co stanowiło ważny etap w jego karierze. Od 1951 do 1952 roku przebywał w Moskwie, gdzie uczestniczył w Wyższym Kursie Akademickim przy Wojskowej Akademii Politycznej im. Lenina. Następnie, przez trzy kolejne lata, działał jako zastępca dowódcy dywizji piechoty odpowiedzialny za sprawy polityczne. Od 1956 do 1961 roku związany był z Głównym Zarządem Politycznym WP, gdzie przez dwa lata pełnił funkcję starszego instruktora oddziału, a później szefa Oddziału II Inspekcji Zarządu I Organizacyjnego.
W 1961 roku został wysłany do Moskwy na studia w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR im. K. Woroszyłowa. W lipcu 1965 objął stanowisko szefa Zarządu Politycznego i zastępcy dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego do spraw politycznych. Ważnym momentem w jego karierze była data 29 września 1966, kiedy to na mocy uchwały Rady Państwa PRL został awansowany na generała brygady, a nominację wręczył mu w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL Edward Ochab.
W latach 1968–1971 Sawczuk był zastępcą dowódcy 2 Armii WP, wspierając operację „Dunaj”. Dnia 8 czerwca 1972 roku został mianowany na najwyższe stanowisko w Głównym Zarządzie Politycznym WP, zajmując miejsce generała dyw. Jana Czapli. Miesiąc później, 11 października 1972, odebrał nominację na generała dywizji z rąk przewodniczącego Rady Państwa, Henryka Jabłońskiego. Następnie, od 10 października 1973, mocą powołania, objął urząd wiceministra obrony narodowej.
Podczas października 1975, na podstawie uchwały Rady Państwa PRL, Sawczuk awansował na generała broni. Jego nominację wręczył I sekretarz KC PZPR Edward Gierek 10 października 1975. W maju 1980 roku, po długiej i znaczącej karierze, został usunięty z pozycji szefa Głównego Zarządu Politycznego WP oraz wiceministra obrony narodowej. Następnie, w lipcu 1982 roku, rozpoczął działalność dyplomatyczną jako ambasador nadzwyczajny i pełnomocny PRL w Libii, pełniąc tę funkcję do czerwca 1986, kiedy to wrócił do dyspozycji ministra obrony narodowej. W dniu 24 marca 1988 roku przeszedł na emeryturę w wieku 62 lat.
Warto zaznaczyć, że po jego śmierci w mediach nie ukazał się żaden nekrolog. Sawczuk został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, a ceremonia pogrzebowa odbyła się bez asysty wojskowej, w kwaterze FII-10-13. W uroczystości uczestniczyli m.in. generałowie Józef Baryła oraz Mieczysław Michalik.
Działalność polityczna
Od sierpnia 1949 roku Włodzimierz Sawczuk był aktywnym członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1951 roku objął urząd sekretarza podstawowej organizacji partyjnej przy Sztabie Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Dwa lata później, w 1953 roku, został członkiem egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Zielonej Górze. W latach 1971–1975 uczestniczył jako członek Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR, a w latach 1975–1981 był członkiem Komitetu Centralnego PZPR. Ostatnim osiągnięciem w karierze politycznej była kadencja poselska od 1976 do 1985, gdzie zasiadał w Sejmie PRL jako poseł VII i VIII kadencji.
Awanse generalskie
Włodzimierz Sawczuk osiągnął znaczące awanse w swojej karierze wojskowej. Jego ścieżka zawodowa obejmuje kilka kluczowych stopni generalskich.
- generał brygady – 1966,
- generał dywizji – 1972,
- generał broni – 1975.
Opinie
W swoich wspomnieniach z 1992 roku, zatytułowanych „Stan wojenny dlaczego?”, wojskowy Wojciech Jaruzelski podzielił się uwagami na temat Włodzimierza Sawczuka. Wskazał, że „Sawczuk – początkowo oficer liniowy. Ale od wielu lat w aparacie politycznym. Dobry organizator. Energiczny, stanowczy, władczy. Z czasem przeradzało się to coraz bardziej w sztywność, arbitralność, obcesowość. Kolidowało zwłaszcza z funkcją polityczną, z koniecznością pozyskiwania, zjednywania ludzi. Dlatego spowodowałem jego odejście z funkcji szefa Głównego Zarządu Politycznego. Mogę zrozumieć jego rozgoryczenie”.
W latach siedemdziesiątych gen. Sawczuk był znany w Wojsku Polskim z wielkiej bezwzględności i brutalności wobec swoich podwładnych. Wspomnienia na ten temat wyrażają m.in. gen. Wojciech Jaruzelski oraz Mieczysław Rakowski, którzy otwarcie mówią o jego metodach i podejściu do służby.
Życie prywatne
Włodzimierz Sawczuk spędzał swoje życie w stolicy Polski, Warszawie. Był związany z Barbarą Szymańską, która urodziła się w 1925 roku i zmarła w 2013 roku. Para doczekała się dwóch synów.
Ordery i odznaczenia
W ciągu ponad czterdziestu lat aktywnej służby w Ludowym Wojsku Polskim, Włodzimierz Sawczuk zdobył liczne odznaczenia, które świadczą o jego oddaniu oraz zaangażowaniu. Oto niektóre z nich:
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1980),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy,
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1973),
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1968),
- Krzyż Walecznych,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej,
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974),
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk,
- Medal „Za udział w walkach o Berlin”,
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
- Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1968),
- Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973),
- Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1968),
- Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”,
- Srebrna Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”,
- Brązowa Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1973),
- Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego,
- Złoty Znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych (1975),
- Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej,
- Medal za zasługi dla Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki (1979),
- Złota Odznaka Kół Młodzieży Wojskowej,
- Odznaka „Zasłużony Działacz SZMW”,
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
- Odznaka Kościuszkowska,
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1977),
- Złota odznaka „Zasłużonemu w rozwoju województwa katowickiego”,
- Odznaka „Budowniczego Wrocławia”,
- Złota odznaka „Zasłużony dla Dolnego Śląska”,
- Order Czerwonego Sztandaru (Związek Radziecki, 1968),
- Order Przyjaźni Narodów (Związek Radziecki, 1973),
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” (Związek Radziecki),
- Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” (Związek Radziecki, 1972),
- Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” (Związek Radziecki, 1975),
- Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (Związek Radziecki, 1979),
- Medal „30 lat Bułgarskich Sił Zbrojnych” (Bułgaria, 1974),
- Order Wolności i Niepodległości I klasy (Korea Północna, 1977),
- Order „Za bojowe Zasługi” (Mongolia, 1977),
- Złoty Medal Braterstwa Broni (Węgry),
- Złoty Order Zasług dla Ojczyzny (Niemcy Wschodnie, 1975),
- Medal „Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych” III klasy (Czechosłowacja, 1970),
- inne odznaczenia i medale pamiątkowe.
Wybrane publikacje
Włodzimierz Sawczuk opublikował wiele znaczących prac, które wpływały na poznanie historii i ideologii w Siłach Zbrojnych. Oto wybrane publikacje, które warto zaznaczyć:
- Rola Partii w tworzeniu i kształtowaniu ludowych Sił Zbrojnych, [w:] „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1973, nr 3, s. 17–37,
- WAP – ośrodek myśli marksistowsko-leninowskiej w Siłach Zbrojnych PRL, [w:] „Wojsko Ludowe”, 1976, rocznik 27, nr 9, s. 5–13,
- W służbie socjalizmu i pokoju. 60 lat Armii Radzieckiej, [w:] „Wojsko Ludowe”, 1978, rocznik 29, nr 2, s. 24–29,
- Ideowe aspekty Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej w działalności partyjno-politycznej Sił Zbrojnych PRL, [w:] Sześćdziesiąt lat Wielkiego Października. Materiały z ogólnowojskowej konferencji naukowej poświęconej rocznicy Wielkiej Rewolucji Październikowej, Warszawa, Wojskowa Akademia Polityczna, 1978,
- Polsko-radziecka przyjaźń i braterstwo broni są naszą wspólną historyczną zdobyczą, [w:] „Żołnierz Wolności”, 1978, rocznik 29, nr 152, s. 2.
Przypisy
- Janusz Królikowski, Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom IV, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 tom III, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010, s. 379.
- Mieczysław Rakowski, „Dzienniki polityczne”, tom VII, Warszawa 2003.
- Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 27.02.1978 r., s. 5.
- „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 4, październik–grudzień 1979, s. 329.
- „Strażak: pismo Związku Ochotniczych Straży Pożarnych”, nr 24 (542), 16–31.12.1975 r., s. 4.
- Lista żołnierzy odznaczonych w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, nr 280 z 11.10.1973 r.
- a b Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
- a b Informacje w BIP IPN.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Sergiusz Plewa | Krystyna Marszałek-Młyńczyk | Tomasz Frankowski | Bogna Janke | Sebastian Łukaszewicz | Leszek Zawadzki | Adam Gwara | Anna Kiełcz | Barbara Ciruk | Mieczysław Rutkowski | Robert Tyszkiewicz | Artur Smółko | Michał Koniuch | Andrzej Meyer (samorządowiec) | Romuald Szuniewicz | Adam Krzymowski | Aleksander Smolar | Karol Pilecki | Krzysztof Bondaryk | Roman MalinowskiOceń: Włodzimierz Sawczuk