Henryk Ignacy Boukołowski był wyjątkową postacią w polskim świecie sztuki, urodził się 11 stycznia 1937 roku w Białymstoku, a zmarł 4 października 2020 roku w Warszawie.
To wybitny aktor i reżyser, który znacząco wpłynął na rozwój teatru w Polsce.
Był także jednym z współzałożycieli Teatru Adekwatnego, gdzie jego twórczość zyskała szerokie uznanie.
Życiorys
Henryk Boukołowski ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie w 1958 roku. Od tego momentu rozpoczął swoją aktorską karierę, występując w Teatrze Ateneum w Warszawie w latach 1958-1960. Następnie był związany z Teatrem Polskim w Warszawie od 1960 do 1962 roku.
W kolejnych latach Boukołowski pracował jako aktor i reżyser w Scenie Polskiej mieszczącej się w Czeskim Cieszynie w latach 1963-1964. Po tym doświadczeniu przeniósł się do Teatru Polskiego w Bielsku-Białej, gdzie był aktywny od 1964 do 1965 roku. Kolejnym ważnym etapem w jego karierze był powrót do Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie występował w latach 1965-1975.
Warto również zaznaczyć, że Boukołowski był współzałożycielem nowo powstałego Teatru Adekwatnego w Warszawie, co miało miejsce w 1964 roku, razem z Magdą Teresą Wójcik. W miarę upływu lat, aktor był aktywnym członkiem SPATiF-ZASP w latach 1958–1982.
Po zakończeniu swojej kariery artystycznej, Henryk Boukołowski spoczął na cmentarzu Bródnowskim, gdzie jego grób znajduje się w kwaterze 62E, w rządzie II, numer 10.
Twórczość
Henryk Boukołowski to postać, która na trwałe wpisała się w historię polskiego teatru oraz filmu. Jako reżyser, aktor i lektor radiowy, jego wkład w sztukę teatralną i filmową jest niezaprzeczalny. Wielu kojarzy go z emocjonalnymi i pełnymi pasji spektaklami, które do dziś inspirują kolejne pokolenia artystów.
Reżyser spektakli teatralnych
W dorobku Henryka Boukołowskiego znajduje się wiele znaczących realizacji teatralnych, które charakteryzują się różnorodnymi tematami oraz unikalnym podejściem do klasyki. Poniżej przedstawiono niektóre z jego najważniejszych dzieł:
- 1964: Świecznik według Alfreda de Musseta – reżyseria – Henryk Boukołowski, Klub „Spółdzielca”, Cieszyn,
- 1966: Heloiza i Abelard według Rolanda Duncana – przekład – Jerzy S.Sito, reżyseria – Henryk Boukołowski, muzyka – koncerty fortepianowe R. Schumana, Filharmonia, Białystok (Festiwal poezji i muzyki),
- 1967: Kordian według Juliusza Słowackiego – reżyseria – Henryk Boukołowski, klub EMPiK, Płock,
- 1968: Tryptyk zwierzeń według Andrzeja Brychta – reżyseria – Henryk Boukołowski, klub EMPiK, Płock,
- 1969: Agitka – rodzi się myśl według Błoka, Eisensteina, Gorkiego, Lenina – reżyseria – Henryk Boukołowski, muzyka – Marek Sewen, SDKN, Warszawa,
- 1970: Antygona według Sofoklesa – reżyseria – Henryk Boukołowski, muzyka – Zygmunt Konieczny, SDKN, Warszawa,
- 1974: Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha według K.I. Gałczyńskiego – scenariusz – Jerzy Kierst, reżyseria – Henryk Boukołowski, muzyka – Jan Sebastian Bach, SDKN, Warszawa,
- 1974: Improwizacje według Adama Mickiewicza – scenariusz i reżyseria – Henryk Boukołowski, premiera, SDKN, Warszawa,
- 1976: Chwila przed bitwą według Williama Szekspira – reżyseria – Henryk Boukołowski, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1977: Promethidion według C.K. Norwida – reżyseria – Henryk Boukołowski, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1979: Obrona Warszawy – scenariusz i reżyseria – Henryk Boukołowski, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1980: Jam Ojciec Twój według Jana Kochanowskiego – scenariusz i reżyseria – Henryk Boukołowski, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1981: Traktat moralny według Czesława Miłosza (1981) – scenariusz – Wojciech Feliksiak, reżyseria – Henryk Boukołowski, muzyka – Elżbieta Sikora, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1983: Totentanz in Polen według Stanisława Grochowiaka (1983) – scenariusz i reżyseria – Henryk Boukołowski, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1986: Proces według Franza Kafki – przekład – Bruno Szulc, reżyseria – Henryk Boukołowski, muzyka – Marcin Błażewicz, kostiumy i scenografia – Tomasz Wójcik, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1987: Peer Gynt według Henryka Ibsena – scenariusz i reżyseria – Henryk Czyż, Henryk Boukołowski, scenografia – Tomasz Wójcik, muzyka – Edvard Grieg, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1990: Siedem dni stworzenia według Jerzego Pietrkiewicza – reżyseria – Henryk Boukołowski, muzyka – Marain Marais, Teatr Adekwatny, Warszawa,
- 1993: Koziołek Matołek według Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza – reżyseria – Henryk Boukołowski, muzyka – Marcin Błażewicz, Teatr Adekwatny, Warszawa.
Role filmowe
Henryk Boukołowski nie tylko doskonale odnajdywał się w teatralnej przestrzeni, lecz także przyciągał uwagę w filmie. Jego role w produkcjach filmowych są równie wartościowe i świadczą o jego talentach aktorskich. Oto lista wybranych filmów, w których zagrał:
- 1958: Orzeł – obsada aktorska (marynarz),
- 1960: Nikt nie woła – obsada aktorska (Bożek),
- 1967: Tortura nadziei – obsada aktorska (Aser Abarbanel),
- 1981: Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – Juliusz von Minotuli (odc. 2-5),
- 1983: Kamienne tablice – obsada aktorska (Nagar),
- 1990: Kanalia – obsada aktorska (nie występuje w czołówce),
- 1997: Linia opóźniająca w: Opowieści weekendowe – obsada aktorska (profesor),
- 1999: Wrota Europy – obsada aktorska.
Każda z ról Boukołowskiego przyczyniła się do jego uznania zarówno w teatrze, jak i w filmie. Jego twórczość pozostaje inspiracją dla wielu twórców scenicznych i filmowych.
Ordery i odznaczenia
Henryk Boukołowski został uhonorowany licznymi odznaczeniami i wyróżnieniami, które potwierdzają jego zasługi w różnych dziedzinach. Wśród najważniejszych możemy wymienić:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1987 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany mu w 1979 roku,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej,
- Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”.
Nagrody
Henryk Boukołowski, uznawany i doceniany w kręgach artystycznych, zdobył szereg nagród na przestrzeni swojej kariery. Oto szczegółowy przegląd jego osiągnięć:
- 1974: Nagroda, Wrocław, IX WROSTJA – przyznana przez Wydział Kultury i Sztuki UW,
- 1977: Nagroda, Wrocław, XII WROSTJA – otrzymana od Dziennikarzy za monodram według „Promethidiona” Norwida,
- 1977: Wielka Nagroda Publiczności na Festiwalu w Szczecinie za „Improwizacje”,
- 1977: Główna Nagroda za „Promethidiona” według C.K. Norwida na Festiwalu Teatrów Jednego Aktora w Toruniu,
- 1978: Nagroda, Opole, IV OKT – nagroda za monodram według „Promethidiona” Norwida,
- 1982: Nagroda, Wrocław, XVI WROSTJA – wyróżnienie ZG RSW Prasa-Książka-Ruch za monodram „Repetycja”,
- 1984: Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy,
- 1988: Nagroda – tytuł Honorowego Białostoczanina roku.
Przypisy
- Zmarł Henryk Boukołowski, wybitny aktor i reżyser. tvp.info. [dostęp 04.10.2020 r.]
- Twórcy Teatru Adekwatnego. Teatr Adekwatny. [dostęp 11.01.2017 r.]
- Henryk Boukołowski w bazie filmpolski.pl
- Strona Teatru Adekwatnego.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Paweł Oziabło | Krzysztof Ławniczak | Danuta Wróblewska | Tomasz Pilasiewicz | Juliusz Adler | Bogdan Dudko | Bezczel | Ewa Prus | Ewa Madeyska | Sławomir Cywoniuk | Antoni Węcławski | Wiktor Wołkow | Hanna Skowrońska-Zbrowska | Rosa Raisa | Maciej Szelachowski | Tadeusz Barucki | Piotr Sawicki (fotograf) | Edward Konecki | Salomea Deszner | Maciej PręczyńskiOceń: Henryk Boukołowski