Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku

Kościoły

Kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku to miejsce o bogatej historii i wyjątkowej architekturze. Zbudowany w latach 1991–1996, kościół ten przyciąga uwagę swoimi barokowymi detalami, które nawiązują do tradycji tego stylu.

Podczas projektowania miał być wzorowany na nieistniejącym unickim kościele pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła, który znajdował się w Berezweczu w Białorusi, a który stanowił znakomity przykład baroku wileńskiego. To odzwierciedlenie narodowych tradycji i kulturowych inspiracji jest widoczne zarówno w zewnętrznej, jak i wewnętrznej części kościoła.

Wnętrze świątyni zdobią malowidła, w tym przedstawienia Ewangelistów oraz postaci ważnych dla Kościoła, takich jak papież Jan Paweł II i prymas Polski kard. Józef Glemp. Wybudowanie kościoła było inicjatywą ks. prałata Tadeusza Krawczenki, który z zaangażowaniem dążył do stworzenia tego sakralnego miejsca.

Historia budowy

W Białymstoku, parafia rzymskokatolicka pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego została założona 24 czerwca 1990 roku. Wydarzenie to miało miejsce pod przewodnictwem biskupa Edwarda Kisiela, który był administratorem apostolskim Archidiecezji Białostockiej. Na czoło nowej wspólnoty duszpasterskiej powołany został ks. prałat Tadeusz Krawczenko, który pełnił również funkcję prokuratora Archidiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku oraz był budowniczym białostockiego seminarium, a wcześniej kościoła w Narewce.

Pierwszym miejscem kultu, które otrzymała parafia Zmartwychwstania Pańskiego, był drewniany kościół, ulokowany na cmentarzu św. Rocha przy ulicy Antoniuk Fabryczny. Ten obiekt sakralny zbudowano w 1946 roku, a jego rozbudowa nastąpiła w 1990 roku, co przyczyniło się do wzbogacenia lokalnej tradycji religijnej.

Główna świątynia parafialna, dedykowana Zmartwychwstaniu Pańskiemu, powstała w latach 1991–1996 dzięki staraniom ks. prałata Tadeusza Krawczenki oraz zaangażowaniu parafian. W myśl zamierzeń ideowych, nowo powstały kościół miał stać się pomnikiem upamiętniającym wszystkich Polaków, którzy stracili życie z rąk okupantów. Z tej okazji, w obrębie kościoła oddano hołd trzem kapłanom archidiecezji wileńskiej, zamordowanym przez hitlerowców, którzy obecnie są błogosławionymi: Władysławowi Maćkowiakowi, Stanisławowi Pyrtkowi i Mieczysławowi Bohatkiewiczowi.

Architektura zewnętrzna i wystrój wnętrz

Pierwszy wzór architektoniczny, który miał stanowić inspirację dla budowy kościoła, to zniszczona przez Sowietów świątynia pobazyliańska z Berezwecza, będąca przykładem architektury baroku wileńskiego. Pomimo tego, zrealizowana konstrukcja w Białymstoku różni się znacznie od oryginału. W porównaniu do pierwowzoru brakuje w niej zwielokrotnionych pilastrów w dolnej kondygnacji wież oraz pod- i nadokiennych płycin. Inaczej przedstawiają się również elementy cokołów środkowego półokrągłego ryzalitu. Wielkość nisz w wieżach różni się, gdyż niektóre z nich zostały zamienione z oknami. W projekcie brakuje także płyciny w szczycie fasady, a spływy wolutowe i lukarny przyjęły odmienny kształt.

Za projekt kościoła w Białymstoku odpowiada mgr inż. arch. Michał Bałasz. Można go określić jako trzynawową neobarokową bazylikę z apsydą, zakrystią, kaplicą – Grobem Pańskim oraz chórem organowym. Do tego dochodzą dwie wieże oraz podpiwniczenie. Dodatkowo w dolnej części kościoła znajduje się trzynawowa hala z apsydą i dwiema zakrystiami. W partii wejściowej, pod tarasem, umieszczono Sanktuarium Gloria Victis, które upamiętnia obrońców Białegostoku z września 1939 roku.

Od 1997 roku kościół jest ozdabiany przez artystów takich jak dr hab. Jerzy Grygorczuk, rzeźbiarz z Białegostoku oraz mgr sztuki Jerzy Pasternak, malarz z Krakowa. Konstruktorem tej świątyni był mgr inż. Wacław Pacuk, a kierownikami budowy inż. bud. Jerzy Zdanowicz i inż. bud. Stanisław Rymar. Kościół pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego ma imponujące parametry: szerokość wynosi 29,30 m, długość z tarasem i schodami wejściowymi osiąga 54,25 m, a całkowita wysokość, łącznie z wieżami, wynosi 50,00 m. Kubatura świątyni to 23820 m³, a powierzchnia zabudowy to 1318,5 m². W uroczystościach kościelnych może uczestniczyć nawet 1500 wiernych.

Warto wspomnieć, że w 1999 roku spłonął drewniany kościół na cmentarzu św. Rocha. W jego miejsce, ks. proboszcz prałat Tadeusz Krawczenko, w latach 2000–2003 zbudował nową świątynię pod wezwaniem Wszystkich Świętych, wzorując się na architekturze barokowej. Ozdobą tej świątyni zajęli się wspomniani już artyści, dr hab. sztuki Jerzy Grygorczuk oraz mgr sztuki Jerzy Pasternak.

Na mocy dekretu z dnia 27 VI 2005 roku, abp Wojciech Ziemba, metropolita białostocki, erygował nową parafię rzymskokatolicką pod wezwaniem św. Kazimierza Królewicza, tworząc ją z części wcześniejszych parafii pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego oraz tej pod wezwaniem św. Kazimierza. Pierwszym proboszczem nowo powstałej parafii został ks. prałat Tadeusz Krawczenko, a proboszczem parafii pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego został ks. prałat dr Stanisław Hołodok.

Oceń: Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku

★★★★★
Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:8