Jakub Szapiro

---

Życiorys

Jakub Szapiro urodził się w Białymstoku 29 października 1897 roku. Jego rodzicami byli Aron Szapiro oraz Maria, pochodząca z rodziny Tropp.

W ramach swojej działalności jako sekretarz władz miejskich, 11 czerwca 1919 roku zainicjował zmianę nazwy ulicy Zielonej na ulicę Zamenhofa. Następnie, 26 listopada 1920 roku, podjął próbę założenia Towarzystwa Esperanckiego im. Zamenhofa; jednakże ostatecznie towarzystwo to nie zostało zarejestrowane. Kolejną próbę zakończoną sukcesem podjął 17 lipca 1922 roku, a do 1939 roku pełnił rolę prezesa tej organizacji.

Tragicznie, 12 lipca 1941 roku, Jakub Szapiro został zamordowany wraz ze swoją rodziną na placu w Lesie Pietrasze, po wkroczeniu wojsk niemieckich do Białegostoku. Miał żonę Ewę oraz dwóch synów: Artura, który przyszedł na świat 12 lutego 1922 roku, oraz Adama, który zmarł 23 stycznia 1934 roku.

Publikacje

Jakub Szapiro był nie tylko aktywnym uczestnikiem ruchu esperanto, ale również wartościowym pisarzem, który wzbogacił literaturę esperanto wieloma publikacjami. Jego prace często łączyły w sobie pasję do języka esperanto z humorem oraz refleksjami na temat życia społecznego.

• La mondmilito kaj Esperanto, 1915 (Wojna światowa i esperanto),
• Babiladoj de Bonhumora Zamenhofano, 1921 (Opowiastki wesołego esperantysty),
• Humoraj felietonoj, 1923 (Felietony humorystyczne),
• Gvidilo tra Bialystok, la nask-urbo de nia Majstro, 1923 (Przewodnik po Białymstoku, mieście urodzin naszego Mistrza),
• Esperanto szlisl, 1927 (Klucz do esperanta).

Każda z tych publikacji jest nie tylko źródłem wiedzy na temat esperanta, ale również przyczynia się do lepszego zrozumienia kultury i tradycji, które związane są z tym językiem. Szapiro w swoich pracach faworyzował humor, co czyniło je dostępnymi i angażującymi dla czytelników, a jednocześnie poreferował istotne aspekty historii i filozofii esperanta.

Upamiętnienie

W dniu 12 lipca 1991 roku miało miejsce ważne wydarzenie upamiętniające Jakuba Szapiro. Na ścianie jego rodzinnego domu przy ulicy Lipowej 33, w obecności jego siostrzenicy Felicji Raszkin-Nowak oraz Lecha Rutkowskiego, prezydenta Białegostoku, umieszczono tymczasową tablicę na drewnianym podłożu. Zaledwie osiem lat później, 10 lipca 2009 roku, odbyła się uroczystość odsłonięcia nowej tablicy pamiątkowej, na której widniały teksty w języku polskim oraz esperanto, przypominające o życiu tego wybitnego esperantysty. Tablica głosiła, że:

W tym domu mieszkał w latach 1919–1941 wybitny esperantysta, dziennikarz, literat i nauczyciel, zamordowany przez niemieckich faszystów 12 lipca 1941 roku Jakub Szapiro.

Dom, w którym Jakub Szapiro spędził część swojego życia, stał się jednym z punktów Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku, otwartego w czerwcu 2008 roku. Szlak ten został opracowany przez zespół doktorantów oraz studentów UwB przy współpracy z wolontariuszami Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku. Ponadto, obiekt został również uwzględniony na nowotworzonym w czerwcu 2009 roku Szlaku esperanto i wielu kultur, zainicjowanym przez firmę Landbrand.

24 kwietnia 2017 roku, Rada Miasta Białystok, dzięki swej uchwale, nazwała jedną z ulic na osiedlach Jaroszówka i Wygoda imieniem Jakuba Szapiro. Już 31 maja tego samego roku zamontowano odpowiednie tablice wskazujące nową nazwę.

Ostatnim wyróżnieniem, które spotkało Jakuba Szapiro, było zaliczenie go wśród 10 najwybitniejszych białostoczan 100-lecia Białegostoku, co miało miejsce 19 lutego 2019 roku. Wybór ten został dokonany przez kapitułę powołaną przez prezydenta miasta w związku z obchodami stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę.

---

Oceń: Jakub Szapiro

---