Park Stary im. księcia Józefa Poniatowskiego to niezwykle malowniczy naturalistyczny park w Białymstoku, który łączy w sobie elementy modernistyczne. Jego założenie miało miejsce w latach 1895–1897, na terenie, który niegdyś zajmował staw młyński usytuowany nad rzeką Białą.
Park swoimi wymiarami obejmuje powierzchnię 4,76 ha, a jego projekt powstał przy udziale Waleriana Kronenberga, który współpracował z Teodorem Chrząńskim. Jest to wyjątkowe miejsce, wchodzące w skład kompozycji ogrodów pałacowych, co sprawia, że jest to nie tylko przestrzeń do wypoczynku, ale również zabytek o dużym znaczeniu kulturowym.
Położenie
Park został założony w latach 1895–1897, na obszarze otoczonym ulicami: Branickiego (dawniej Bulwarowa), Elektryczną (dawniej Mieszczańska) oraz Mickiewicza (dawniej Puszkina). W centrum parku znajduje się owalny plac, od którego rozciągają się krzyżowo aleje parkowe, tworząc malowniczy układ. W obrębie tego terenu istniał także pawilon restauracyjny pod nazwą „Raj”, gdzie odbywały się różnorodne wydarzenia, takie jak wystawy, koncerty i zabawy.
Początkowo park był otoczony stylizowanym, neobarokowym kamiennym ogrodzeniem, w które wkomponowano elementy dekoracyjnych krat. W ogrodzeniu umieszczono trzy bramy wejściowe, prowadzące do parku, co dodawało mu jeszcze większego uroku.
Historia parku
Park Stary im. Księcia Józefa Poniatowskiego jest miejscem o bogatej historii, którego projektantem był Walerian Kronenberg, jeden z czołowych twórców polskich ogrodów przełomu XIX i XX wieku. W 1989 roku, w związku z obchodami 240. rocznicy nadania praw miejskich oraz 70. rocznicy odzyskania niepodległości przez Białystok, park zyskał swoją aktualną nazwę upamiętniającą księcia Józefa Poniatowskiego. Alternatywnie znany jest również jako Park Stary.
W latach 1936–1938 park został przekształcony według projektu Stanisława Życińskiego Zadory. Oryginalnie zaplanowany w sposób symetryczny i regularny, park zawierał główną aleję, boczne ścieżki, zaciszne zakątki oraz trawniki. W projekcie połączono elementy naturalnego parku angielskiego z bardziej formalnie zaaranżowanym parkiem francuskim. Wnętrze parku na osi południowo-północnej stanowiło otwartą przestrzeń z niską roślinnością, podczas gdy reszta terenu była porośnięta drzewami, w części będącymi pozostałością po miejskich lasach.
Na początku XXI wieku, park przeszedł kolejną przebudowę. W 2003 roku, przed gmachem teatru, zrealizowano kamienny trotuar w formie fontanny, z której woda tryska w wielu kierunkach, wytryskując z podziemnego zbiornika. W roku 2007 część alejek została wyłożona kostką oraz płytami kamiennymi, co zapoczątkowało tworzenie centralnego placu parku w formie prostokąta, któremu nadano nazwę Placu marszałka Józefa Piłsudskiego.
Obecnie w obrębie parku znajduje się Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, zlokalizowany przy ulicy Elektrycznej 12, który został zbudowany w 1933 roku. Miejsce to z pewnością przyciąga wiele osób pragnących cieszyć się zarówno sztuką, jak i historią tego wyjątkowego parku.
Przypisy
- MałgorzataM. Dolistowska, Park Stary w Białymstoku – ewolucja formy a przeobrażenia tożsamości miejsca, „Park miejski – znaczenie w przestrzeni zurbanizowanej, Monografia”, 2016 r.
- Białystok portal miejski. Parki i zieleń miejska. [dostęp 24.07.2012 r.]
- Uchwała IV/39/89 Miejskiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 27.02.1989 r. [online], Wykaz nazw ulic i placów miasta Białegostoku.
- Rejestr zabytków województwa podlaskiego. [dostęp 25.03.2011 r.]
- Strona Teatru Dramatycznego. [dostęp 31.01.2009 r.]
- Portal Białostocki. Parku im. J. Poniatowskiego.
Pozostałe obiekty w kategorii "Parki":
Park Konstytucji 3 Maja w Białymstoku | Planty (Białystok) | Park Branickich w Białymstoku | Park Antoniuk | Park Centralny w Białymstoku | Park im. Jadwigi Dziekońskiej w BiałymstokuOceń: Park Stary im. Księcia Józefa Poniatowskiego