Parafia św. Rocha w Białymstoku

Zbory

Parafia pw. św. Rocha, z siedzibą w centralnej części Białegostoku, to rzymskokatolicka wspólnota religijna, która wchodzi w skład archidiecezji białostockiej oraz metropolii białostockiej. Jej historia sięga 20 maja 1925 roku, kiedy to biskup diecezji wileńskiej, Jerzy Matulewicz, dokonał jej erygowania.

W obrębie parafii znajduje się kościół zaprojektowany przez znanego architekta lat międzywojennych, profesora Oskara Sosnowskiego. Budowla ta została stworzona jako Świątynia – Pomnik Niepodległości, co czyni ją symbolicznie ważnym miejscem dla odrodzonego, suwerennego państwa polskiego.

Historia

9 lutego 1925 roku, ks. Adam Abramowicz, kanonik honorowy Kapituły Wileńskiej, został wyznaczony przez biskupa Jerzego Matulewicza na proboszcza nowo utworzonej parafii św. Rocha z siedzibą w Białymstoku. Jego formalne objęcie tej funkcji miało miejsce 1 maja tego samego roku. Już 20 maja 1925 roku, biskup Matulewicz zatwierdził dokument o erekcji parafii, co stanowiło istotny krok w jej powstaniu.

Nowo powstała parafia miała swoją siedzibę w niewielkiej murowanej kaplicy datowanej na połowę XVIII wieku, zlokalizowanej na wzgórzu św. Rocha. Ta kaplica, będąca dziełem Jana Klemensa Branickiego, oraz sąsiadujący domek przy ul. Lipowej 49, służyły jako tymczasowa plebania.

Wybór ks. Abramowicza nie był przypadkowy, gdyż był on już doświadczonym budowniczym kościołów. Wcześniej, w wyniku pożaru, który miał miejsce 27 września 1921 roku, stracił on zabytkowy kościół w Goniądzu, wybudowany w 1779 roku. Odbudowę tej świątyni oraz zarządzanie parafią goniądzką powierzono właśnie jemu, co było dowodem na jego umiejętności.

Budowa kościoła parafialnego w stylu modernistyczno-ekspresjonistycznym, zaprojektowanego przez prof. Oskara Sosnowskiego, zaczęła się w latach 1927–1946. Kościół zaplanowano na ośmiobocznym planie, składającym się z trzech narastających brył. Mimo wielu trudności, takich jak II wojna światowa oraz okupacja bolszewicka i niemiecka, prace nad świątynią trwały nieprzerwanie.

W 1940 roku, po zbudowaniu pierwszego piętra wewnętrznych galerii, władze radzieckie rozważały przejęcie kościoła oraz przekształcenie go w cyrk. Sowieckie władze dwukrotnie nakładały na parafię kontrybucje, zmuszając parafian do oddawania kosztowności, co prowadziło do ich całkowitego wyczerpania. Przy drugim nałożeniu kontrybucji w czerwcu 1941 roku, parafia nie mogła złożyć wymaganej kwoty, co stwarzało realne zagrożenie utraty budowli. Wybuch wojny radziecko-niemieckiej 22 czerwca 1941 roku zapobiegł jednak tym planom.

Kościół został konsekrany przez abp Romualda Jałbrzykowskiego w uroczystość św. Rocha w 1946 roku, co stanowiło ważny moment w historii parafii.

Kolejnym elementem tej architektonicznej całości stał się Dom Parafialny, który został zaprojektowany w sposób harmonijny i wkomponowany w zewnętrzną bryłę kościoła. Charakteryzuje się on czterema kondygnacjami, a jego ścięte naroże od ul. Lipowej i al. Piłsudskiego nawiązują do typowych rozwiązań w miejskiej zabudowie Białegostoku. Ponadto, budynek ten zawiera sale teatralne dla Akcji Katolickiej, sale katechetyczne, bibliotekę parafialną oraz klasztor Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny.

Miejsca święte

Kościół parafialny, który jest związany z Bazyliką św. Rocha w Białymstoku, był w zamyśle pierwotnym realizacją wezwania Loretańskiej Litanii, gdzie Gwiazda Zaranna symbolizuje jutrzenkę Niepodległości Polski. Ten charakterystyczny kościół stanowi kluczowy element pomnika Marii Królowej Polski. W 1936 roku na 78-metrowej wieży umieszczono figurę Matki Boskiej, która mierzy 3 metry wysokości. Pomysł umieszczenia Immaculaty zamiast krzyża nie był nową ideą; nawiązywał do minaretu zamienionej katedry (w latach 1672–1699) w Kamieńcu Podolskim, przekształconej na meczet muzułmański.

W obrębie parafii znajdują się także liczne kościoły filialne oraz kaplice. Oto kilka z nich:

  • kaplica bł. Bolesławy Marii Lament w domu zakonnym Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Rodziny w Białymstoku,
  • kaplica akademicka pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w kościele parafialnym nad zakrystią w Białymstoku,
  • kaplica pw. św. Józefa Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Cierpiących w Domu Pomocy Społecznej w Białymstoku,
  • kaplica pw. Świętego Krzyża na plebanii w Białymstoku.

Proboszczowie

Lista proboszczów Parafii św. Rocha w Białymstoku obejmuje następujące osoby:

  • ks. prałat Adam Abramowicz (2 lutego 1925),
  • ks. prałat Piotr Maziewski,
  • ks. kan. Wacław Lewkowicz,
  • ks. kan. Andrzej Ziółkowski,
  • ks. prałat Tadeusz Żdanuk (2008-).

Przypisy

  1. 75 lat parafii św. Rocha w Białymstoku.
  2. Czas miłosierdzia – Białostocki Biuletyn Kościelny.. [dostęp 05.10.2006 r.]
  3. Parafia św. Rocha.

Oceń: Parafia św. Rocha w Białymstoku

★★★★★
Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:11