Stefan Bernadzikiewicz, urodzony 25 maja 1907 roku w Białymstoku, to postać o niezwykłej biografii, która łączy w sobie pasję do gór z osiągnięciami inżynieryjnymi. Jako taternik, himalaista oraz polarnik, pozostawił po sobie ślad w historii polskiego wspinaczki.
Jego życie zakończyło się tragicznie w nocy z 18 na 19 lipca 1939 roku, gdy zginął na Tirsuli, w Himalajach. Choć jego kariera była krótka, znaczenie Bernadzikiewicza jako jednego z pionierów wspinaczki wysokogórskiej w Polsce jest niezaprzeczalne.
Pomimo że wykształcenie inżyniera mechanika może wydawać się dalekie od działalności górskiej, Stefan potrafił połączyć te dwie dziedziny, przyczyniając się tym samym do rozwoju wspinaczki w Polsce.
Życiorys
Stefan Bernadzikiewicz był niezwykle utalentowanym człowiekiem, którego ojcem był inżynier Władysław Bernadzikiewicz. Władysław był znanym konstruktorem oraz wynalazcą silników, pełniącym funkcję głównego konstruktora w wytwórni obrabiarek i narzędzi Stowarzyszenia Mechaników Polskich z Ameryki, znajdującej się w Pruszkowie. Często można spotkać się z błędnym przypisaniem osiągnięć zawodowych jego synowi, co nie jest zgodne z prawdą.
Stefan odebrał edukację w warszawskim gimnazjum im. Mikołaja Reja. Jego bratem był Tadeusz Bernadzikiewicz, również zapalony wspinacz, a także Henryk Mogilnicki, który również podzielał pasję wspinaczkową. Po ukończeniu studiów na Politechnice Warszawskiej, w krótkim czasie Stefan podjął pracę w Państwowych Wytwórniach Uzbrojenia w Warszawie. Mimo atrakcyjnego wynagrodzenia, zdecydował się odejść z tego stanowiska na rzecz asystentury na tej samej uczelni, co umożliwiało mu odbywanie wyjazdów taternickich.
Jesienią 1938 roku, Stefan zdecydował się na rozpoczęcie studiów geologicznych na Uniwersytecie Warszawskim. W międzyczasie, pełnił rolę asystenta w Zakładzie Metalurgicznym Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej.
Działalność górska
Taternictwo to pasja, która towarzyszyła Stefana Bernadzikiewicza od 1929 roku, przybierając szczególną formę zimową od 1930 roku. W gronie jego osiągnięć znaleźć można współautorstwo nowej drogi na północno-zachodniej ścianie Niżniej Wysokiej Gerlachowskiej. Jego talent i determinacja ujawniają się w sukcesach, które odniósł w czasie pierwszych zimowych wejść – na Żabi Szczyt Wyżni podczas Wielkanocy w 1930 roku z Wiesławem Stanisławskim, Antonim Kenarem oraz Zbigniewem Gieysztorem, a także na Pośrednią Śnieżną Turnię w 1935 roku.
Również w 1935 roku, Bernadzikiewicz, wespół z Stanisławem Luxemburgiem i Wawrzyńcem Żuławskim, wyruszył z Doliny Czarnej Jaworowej przez Dolinę Śnieżną na Lodowy Szczyt. Ta ostatnia wyprawa należy do najbardziej znaczących osiągnięć ówczesnego taternictwa zimowego, pokazując nie tylko umiejętności, ale i odwagę uczestników.
W 1930 roku Stefan przyjął ważną rolę pierwszego przewodniczącego Koła Wysokogórskiego Oddziału Warszawskiego PTT, pracując intensywnie nad unifikacją polskich organizacji taterniczych. W latach 1936-1937 zasłużył się jako prezes Klubu Wysokogórskiego PTT. Współtworzył również Polskie Koło Polarne w Warszawie, pełniąc rolę wiceprezesa w 1936 roku.
W latach 1930-1935, Bernadzikiewicz publicznie dzielił się swoją wiedzą, publikując na łamach „Taternika” kilka opisów nowych dróg taterniczych, a także artykuł „Droga do Himalajów” w 1937 roku. W 1932 roku objął redaktorstwo zeszytu 2. „Nowych Dróg w Tatrach Wysokich”. Jego wiedza i zapał do gór przyniosły owocne rezultaty, kształtując taternictwo w Polsce.
Stefan brał także udział w wyprawach polskich na Spitsbergen w 1934 roku, gdzie pełnił rolę kierownika wyprawy do Ziemi Torrella, a w 1936 roku przeszedł Spitsbergen z południa na północ. Dodatkowo, w 1937 roku uczestniczył w ekspedycji na Grenlandię. Co więcej, w 1935 roku przyczynił się do polskiej wyprawy alpinistyczno-naukowej na Kaukaz, gdzie 18 sierpnia wraz z Jakubem Bujakiem zdobył najwyższy szczyt Gruzji, Szcharę. W tym samym roku brał udział w trawersowaniu Burdżuli.
W 1936 roku z Konstantym Narkiewiczem-Jodką i Stanisławem Siedleckim pokonał 800 kilometrów na nartach po lodowcach całego Spitsbergenu Zachodniego, co stanowiło nie lada wyzwanie.
Rok 1939 przyniósł Stefanowi udział w I Polskiej Wyprawie w Himalaje, skoncentrowanej na zdobyciu Nanda Devi East. Oprócz niego w wyprawie brali udział Adam Karpiński, Jakub Bujak oraz Janusz Klarner, z których dwóch ostatnich osiągnęło szczyt. Niestety, Bernadzikiewicz oraz Karpiński zginęli tragicznie w lawinie lodowo-śnieżnej w nocy z 18 na 19 lipca 1939 roku, w obozie III, który znajdował się na wysokości około 6150 m w trakcie próby zdobycia szczytu Tirsuli (7074 m). Ostatni komunikat z wyprawy Stefan przesłał 11 lipca 1939 roku z obozu nad lodowcem Milam, znajdującego się na wysokości około 4200 metrów.
Odznaczenia i upamiętnienie
Stefan Bernadzikiewicz został odznaczony norweskim Krzyżem Kawalerskim św. Olafa I klasy w uznaniu jego znaczących zasług związanych z badaniem regionu Spitsbergenu.
Na warszawskim cmentarzu Powązkowskim znajduje się jego symboliczny grób, zlokalizowany w kwaterze 238-5-9. Warto zaznaczyć, że Bernadzikiewicz został upamiętniony również przez argentyńskich andynistów, którzy przed 1961 rokiem nadali nazwę jego imienia szczytowi położonemu na Hielo Continental w południowych Andach, znanemu jako Cerro Bernadzikiewicz.
Dodatkowo, jego nazwisko nosi Góra Bernadzikiewicza (Bernadzikiewiczfjellet), znajdująca się na Spitsbergenie, co świadczy o trwałym dziedzictwie jego badań oraz wpływie, jaki wywarł na naukę.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Antoni Kozłowski (inżynier) | Jacek Naruniec | Aleksander Stryjeński | Wiesława Łanecka-Makaruk | Teresa Abramowicz-Gerigk | Jerzy Uścinowicz | Adolf Bem | Justyna Moniuszko | Jerzy Kruszewski (elektronik) | Andrzej Sikorski (inżynier)Oceń: Stefan Bernadzikiewicz