Mirosław Filonik

---

Życiorys

Mirosław Filonik ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Supraślu. W 1980 roku rozpoczął studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie uczył się w pracowni profesora Jana Kucza. W 1985 roku uzyskał dyplom z wyróżnieniem, co zaowocowało przyznaniem mu nagrody Ministerstwa Kultury i Sztuki.

W ciągu lat 80. współtworzył z Mirosławem Bałką oraz Markiem Kijewskim grupę artystyczną o nazwie Neue Bieriemiennost. Od momentu 1990 roku artysta skupił się na indywidualnej twórczości, koncentrując się głównie na instalacjach z autorskich lamp jarzeniowych.

Mirosław Filonik uczestniczył w ponad stu wystawach zarówno indywidualnych, jak i zbiorowych, które odbyły się w Polsce oraz za granicą. Jego prace znalazły swoje miejsce w licznych kolekcjach, zarówno państwowych, jak i prywatnych.

W 2008 roku artysta uzyskał stopień doktora na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Na przestrzeni lat, prowadził również działalność dydaktyczną na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, a także na Politechnice Warszawskiej oraz Politechnice Białostockiej.

Twórczość

Neue Bieriemiennost

W latach 1985-1989 Mirosław Filonik współtworzył z Mirosławem Bałką oraz Markiem Kijewskim grupę artystyczną Neue Bieriemiennost, która zajmowała ważne miejsce w polskiej sztuce lat osiemdziesiątych. Grupa ta była związana z nurtem Nowej Ekspresji oraz rzeźby postmalarskiej i uznawana jest za jedną z najważniejszych w tym okresie.

Twórczość Neue Bieriemiennost wyróżniała się poprzez humorystyczne oraz absurdalne podejście, a także wyrazistą ironię. Wernisaże, jakie organizowano, nie były typowymi wystawami, gdyż artyści otaczali je akcjami i performance’ami, które angażowały publiczność w sposób niecodzienny. Debiut grupy miał miejsce w Pracowni Dziekanka podczas Międzynarodowego Dnia Kobiet, gdzie Filonik zaprezentował niecodzienną pracę przedstawiającą pierze ułożone w sylwetkę kobiety, które następnie artysta zdmuchnął w stronę widzów.

W ramach działalności grupy zrealizowano wiele interesujących projektów, a wśród nich można wymienić:

• The Boys, Neue Bieriemiennost na rzecz Wszystkich Świętych, Galeria Wielka, Poznań, 1986,
• Neue Bieriemiennost na rzecz Jeana Bedela Bokassy (projekt stworzony we współpracy z Mirosławem Bałką), Galeria Stodoła, Warszawa, 1987,
• Ich bin Wolf, Galeria Rzeźby, Warszawa, 1988.

Daylight System

Podczas przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych głównym materiałem, na którym Filonik koncentrował swoje prace, stało się światło. Artysta zaczął tworzyć instalacje, wykorzystując autorskie lampy jarzeniowe produkowane na jego zamówienie przez Philips Lighting Poland, które emitują ostre, niebieskie światło. Lampy te stają się istotnym elementem silnie zgeometryzowanych kompozycji, które łączą rytm linii, symbole, bryły oraz optyczne iluzje.

Nieodłącznym elementem twórczości Filonika jest jego umiejętność współgrania z architekturą. Jego instalacje, montowane zarówno wewnątrz budynków, jak i na ich elewacjach, reinterpretują otoczenie i podkreślają rytmiczność architektonicznych form. Prace artysty były realizowane m.in. na budynku Królikarni w Warszawie, w oknach Zachęty, na Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku, w Kościele św. Jana w Gdańsku, na balkonie ASP w Poznaniu, na dziedzińcu CSW w Warszawie oraz w ruinach term Trajana w Rzymie.

Większość prac związanych ze światłem nosi wspólny tytuł Daylight System, chociaż kilka realizacji, takich jak Róża (CSW, Warszawa, 2010), odstępuje od tej zasady. Artysta niejednokrotnie akcentował duchowy i medytacyjny wymiar swoich instalacji, którym często towarzyszyła muzyka stworzona przez zaprzyjaźnionych artystów-muzyków, w tym Sławomira Kulpowicza oraz Tadeusza Sudnika.

Prace retrospektywne

Od roku 2012 Mirosław Filonik prezentuje swoje retrospektywne gabloty, w których odtwarza kopie dawnych prac, często niezachowanych w oryginale – zniszczonych całkowicie lub częściowo. Odtwarza je w mniejszej skali, opierając się na zachowanych materiałach ikonograficznych. W ramach tych działań artysta ponownie zrealizował takie prace jak Neue Bieriemiennost na rzecz Jeana Bedela Bokassy, Honolulu Baboon, Ich bin Wolf, Morderstwo w czerwonym pokoju, Eine Kleine Nacht, Święte ptaki pana Franciszka, Brzoza stoi na głowie, The Boys, Fisch, Blumen czy Przysposobiony obronnie.

Większość z tych gablot znalazła swoje miejsce w kolekcjach prywatnych oraz instytucjonalnych.

Statuetki

Mirosław Filonik to także autor statuetek, które przyznawane są przez Fundację Polskiego Godła Promocyjnego, takie jak „Teraz Polska” (od 1993 r.) oraz „Wybitny Polak” (od 2010 r.). Prace Filonika są doskonałym przykładem połączenia sztuki z różnorodnymi formami ekspresji, co czyni jego twórczość niezwykle wartościową i ważną na polskiej scenie artystycznej.

Wybrane wystawy

Wystawy indywidualne

Mirosław Filonik prowadził swoje wystawy indywidualne w wielu renomowanych miejscach. Wśród nich można wyróżnić:

• Narodową Galerię Sztuki Zachęta w Warszawie,
• Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie,
• Królikarnię w Warszawie,
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie,
• Galernię Arsenał w Białymstoku,
• Galernię Sztuki Współczesnej w Opolu,
• Galernię Wschodnią w Łodzi,
• Galernię Zderzak w Krakowie,
• Galernię Bielską BWA w Bielsku-Białej,
• Instytut Polski w Berlinie,
• Instytut Polski w Lipsku,
• Galernię Estrujenbank w Madrycie.

Wystawy zbiorowe

Artysta wziął udział w szeregu wystaw zbiorowych, które miały miejsce zarówno w Polsce, jak i za granicą. Wśród najważniejszych można wymienić:

• Ekspresja lat 80. w BWA w Sopocie (1986),
• Co słychać? w dawnych Zakładach Norblina, Warszawa (1987),
• A teraz rzeźba w SARP w Warszawie (1988),
• Kunst, Europa w Bonner Kunstverein w Bonn (1991),
• Ateneo de Caracas w Galerii Los Espacios Cálidos, Caracas, Wenezuela (1991),
• III Festival de Performances w Madrycie (1993),
• Corso Polonia w Instytucie Polskim w Rzymie (2003),
• Art Poznań w Starym Browarze w Poznaniu (2004),
• Republika Bananowa, Ekspresja lat 80-tych w wielu miejscach, w tym Wałbrzyskiej Galerii Sztuki oraz Muzeum Narodowym w Szczecinie (2008),
• I Could Live in Africa w Witte de With, Center for Contemporary Art w Rotterdamie oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (2009).

Prace w kolekcjach

Prace Mirosława Filonika są obecne w wielu renomowanych kolekcjach, zarówno prywatnych, jak i instytucjonalnych. Jego twórczość jest doceniana w różnych środowiskach artystycznych.

• Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, z dziełem o nazwie Huśtawka,
• Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, gdzie można podziwiać Fisch,
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, które posiada rekonstrukcję Neue Bieriemiennost na rzecz Jeana Bedela Bokassy,
• Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku,
• Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia w Radomiu, w którym znajduje się gablota Honoluluu Baboon.

---

Oceń: Mirosław Filonik

---