Komunalny Zakład Komunikacyjny

---

Historia

Spółka komunikacyjna KZK zyskała swoje pierwsze kroki 2 września 1991 roku w Białymstoku, tuż po rozwiązaniu istniejącej od 1954 roku firmy MPK Białystok. Jest to przedsiębiorstwo, które w odróżnieniu od innych białostockich operatorów, dysponuje ograniczoną liczbą linii autobusowych oraz pojazdów, a do 2000 roku nie posiadało autobusów przegubowych. W okresie od 1991 do 2020 roku w posiadaniu KZK był pojazd techniczny marki Ikarus z 1983 roku, który przeszedł modernizację w 2010 roku. Jednak w 2021 roku zdecydowano o jego wycofaniu, planując kontynuację jego losów na złomowisku. Dzięki staraniom Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej, uniknęło to definitywnego zniknięcia. Do związku dołączył również autobus Jelcz PR110M o numerze bocznym 047, będący ostatnim modelem tego producenta w KZK, dołączając do taboru w listopadzie 2023 roku.

Od 2006 roku KZK działa pod berłem Białostockiej Komunikacji Miejskiej (BKM), której pierwsze pojazdy, Solarisy Urbino 12 i Urbino 18, pojawiły się na ulicach w 2010 roku. W późniejszym czasie, wszystkie pozostale środki transportu operatora również przyjęły kolory związane z BKM. W roku 2010 przedsiębiorstwo zainicjowało współpracę z Klubem, aby zapewnić lepszą ochronę dla wycofanych modeli, które eksploatowane były w latach 90. Obecnie zajezdnia znajduje się przy ul. Jurowieckiej 46A, ale z powodu obaw o jej stan, planowane jest przeniesienie przy ulicę Zacisze w pobliżu skrzyżowania ulic Piastowskiej i Generała Nikodema Sulika, co zostało ogłoszone latem 2022 roku. Z uwagi na decyzję władz Białegostoku, teren zajezdni przy ul. Jurowieckiej został sprzedany, a w jego miejsce powstaną nowe budynki mieszkalne.

KZK zyskał pozwolenie na budowę nowej zajezdni przy ul. Pomocnej i Zacisze, która będzie miała większą powierzchnię, co umożliwi obsługę pojazdów elektrycznych i wodorowych. Rozpoczęcie prac nad nową siedzibą jest ściśle związane z ogłoszeniem przetargu na dostawę 20 elektrycznych autobusów, które po zakończeniu budowy na nowym terenie mają być lepiej obsługiwane.

Autobusy międzymiastowe oraz linie regionalne

KZK w latach 1992 oraz 2005 zainwestował w autobusy międzymiastowe, umożliwiające transport osób do dalszych okolic. Wprowadzono takie modele jak Jelcz T120, Mercedes-Benz O100 oraz Autosan H9. Stworzono także komercyjną linię regionalną o nazwie „S”, łączącą z Supraślem oraz linię „B”, która prowadziła do Borsukówki. Podział pojazdów na linie był wyraźny: w kierunku Borsukówki kursowały tylko autobusy międzymiastowe (Autosan i Mercedes) oraz sporadycznie MAN NL202. Natomiast do Supraśla dojeżdżały autobusy miejskie, w tym modele Jelcz i MAN. W styczniu 2010 roku, na skutek wprowadzenie nowych modeli Solaris Urbino, zlikwidowano te trasy oraz pojazdy międzymiastowe, co wywołało protesty mieszkańców Supraśla.

Linia do Borsukówki została wznowiona w 2010 roku, a z kolei linia do Supraśla została uruchomiona ponownie w marcu 2012 roku. Niestety, zakończenie jej działalności miało miejsce 1 stycznia 2016 roku. Wszystkie te trasy są obecnie obsługiwane przez autobusy miejskie należące do KZK.

Linie nocne

Nowa linia nocna 100N, zainaugurowana w sierpniu 2013 roku, przejęła trasę odpowiednik lini 100, stając się pierwszym nocnym połączeniem obsługiwanym przez to przedsiębiorstwo. Jednak po krótkim czasie, linia została zlikwidowana razem z innymi nocnymi połączeniami (3N, 5N, 21N). Obecnie KZK nie prowadzi żadnych linii nocnych.

Tabor spółki

Do roku 2010 główną flotę KZK stanowiły pojazdy marki Jelcz PR110M, w liczbie 76 egzemplarzy. W 1992 roku, w celu modernizacji, sprowadzono kilka średnio podłogowych autobusów marki Heuliez z Zachodniej Europy, jednak ostatnie z nich wycofano do roku 2001. Budżet z lat ’92 do ’99 wzmacniał flotę modelami Jelcz, aż do pojawienia się niskopodłogowych autobusów marki MAN, których pierwsze egzemplarze przybyły w 2000 roku. Te nowe pojazdy były eksploatowane w Białymstoku na liniach 9, 18 i 103.

Od 2010 roku, zgodnie z decyzjami Białostockiej Komunikacji Miejskiej, konieczne było również użycie autobusów dwuczłonowych na linii 1, a także na linii 18 do 2020 roku, gdzie rozpoczęto z powrotem eksploatację autobusów przegubowych. Wszystkie linie obsługujące autobusy przegubowe realizowane są przez KZK jedynie w dni robocze. W dni powszednie, na linii 9 autobusy przegubowe kursują każdego dnia tygodnia.

Po czterech latach eksploatacji autobusów dwuczłonowych, KZK wzbogaciło swoją flotę o dwa niskopodłogowe autobusy Solaris Urbino 12 drugiej generacji. W 2005 roku zakupy dotyczyły używanych autobusów MAN, a także nowych modeli MAN Lion’s City T. W 2018 roku flota zyskała dwa fabrycznie nowe niskopodłogowe autobusy Volvo oraz nowe pojazdy Mercedes-Benz. W 2019 roku przyjechały dwa nowe autobusy hybrydowe Volvo oraz nowe modele Solaris Urbino 12 i 18 z poprawionym silnikami, co znacznie wpłynęło na modernizację floty. W 2022 roku ogłoszono przetarg na dostawę 20 autobusów elektrycznych z Chin, z nadzieją na lepszą przyszłość KZK.

Każdy z autobusów KZK ma przypisany numer boczny w zakresie od 001 do 199, a nowoczesne pojazdy Solaris, Mercedes-Benz oraz Volvo, wyprodukowane po 2010 roku, posiadają oznaczenia od 200 do 299, przy czym modele jednoczłonowe mają zakres 200-249, a przegubowe 250-299.

Linie

Obecnie KZK Białystok obsługuje 15 linii autobusowych. W ich skład wchodzi 6 linii podmiejskich, a także jedna linia, która jest przeznaczona do przewozu na cmentarz. Ponadto w przeszłości obsługiwano także linię 15BIS, która kursowała na trasie Dojlidy Górne – Halicka, ale jej kursy zostały przejęte przez wydłużoną linię 15.

Linie zwykłe

W poniższej tabeli zaprezentowane są linie normalne. Komórki wyróżnione na szaro przedstawiają linie podmiejskie. Pojazdy, które obsługują te linie w Białymstoku, mogą dojeżdżać również do miejscowości znajdujących się niedaleko miasta, w odległości do 15 kilometrów.

Linia	Trasa linii według pętli		Wersje autobusów dla linii
	Pętla początkowa	Pętla końcowa	Autobusy członowe	Autobusy przegubowe
1	Sikorskiego	Zaścianki / Grabówka, Kościół / Sowlany / Grabówka, Pomnik	_	tylko dni powszednie
7	Przędzalniana / Fasty	Piastowska	_	tylko dni powszednie
9	Wiślana / Wysockiego	C. H. Auchan / Produkcyjna	_	_
13	Osiedle Dojlidy	Warzywna	_	_
15	Elektrociepłownia / Białostoczek	Dojlidy Górne / Halicka	_	_
18	Warzywna	Narodowych Sił Zbrojnych	_	tylko dni powszednie
29	Żyzna, Cmentarz Farny	Gajowa, Os. Dziesięciny	_	_
30	al. Piłsudskiego, Sienkiewicza	Dojlidy Górne	_	_
101	Sienkiewicza, Rzeka Biała	Kuriany	_	_
103	Branickiego, Piastowska	Choroszcz, Cmentarz	_	tylko dni powszednie
108	al. Piłsudskiego, Pałacowa	Karakule, Cmentarz / Nowodworce / Wasilków	_	_
109	al. Piłsudskiego, Sienkiewicza	Niewodnica Nargilewska	_	_
111	al. Piłsudskiego, Pałacowa	Ciasne	_	_
112	Sienkiewicza, Rzeka Biała	Stadion Miejski / Olmonty	_	_
113	Al. Jana Pawła II, Wierzbowa	Choroszcz, Niepodległości	_	_
126	Produkcyjna	Dobrzyniewo Duże	_	_

Linie cmentarne

Linie te funkcjonują jako dodatkowe połączenia. Autobusy obsługujące te trasy kursują wyłącznie w okresie święta zmarłych, które przypada na 1 listopada.

Linia	Trasa linii według pętli
	Pętla początkowa	Pętla końcowa
C6	Plac NZS	Dojlidy Cmentarz

Tabor

Obecny

Autobusy jednoczłonowe

W zbiorze taboru komunikacyjnego znajdują się autobusy jednoczłonowe, których szczegółowe informacje są przedstawione w poniższej tabeli.

Rodzaj autobusu			Rok produkcji	Eksploatacja od roku	Numery boczne	Ilość (wg typu)	Ilość (wg marki)
Producent	Model
MAN	NL273 Lion’s City		2006–2007	2006	125–127	3	3
Mercedes-Benz	O628 Conecto		2018	2018	233–235	3	3
Solaris	Urbino 12	III generacja	2010–2012	2010	200–230	31	33
		IV generacja	2019	2019	238–239	2
Volvo	7900 Hybrid		2018–2020	2018	231–232, 236–237, 240–241	6	6
Yutong	E12		2023	2023	001–006	6	6

Autobusy przegubowe

Wśród autobusów przegubowych, tabor oferuje różne modele, które spełniają wymagania pasażerów. Szczegóły dotyczące tych pojazdów można znaleźć w odpowiedniej tabeli.

Typ autobusu			Rok produkcji	Eksploatacja od roku	Numery boczne	Liczba (wg typu)	Liczba (wg marki)
Marka	Model
Solaris	Urbino 18	III generacja	2010–2011, 2015	2010	136–138, 250–255	9	18
		IV generacja	2019–2020	2019	256–264	9

Autobusy wycofane

W przeszłości firma eksploatowała również wiele innych modeli autobusów, które zostały już wycofane z codziennej obsługi. Obszerny przegląd tych pojazdów jest dostępny w tabelach poniżej.

Rodzaj autobusu		Rok produkcji	Eksploatacja od	Rok wycofania	Ilość	Numery boczne
Producent	Typ
Autosan	H9-20.41	1988–1995	2006	2010	6	121, 131–135
Heuliez	O305	brak informacji	1993	1995?-2001	4	075–078
Ikarus	280/A	1983	1991	2021	1	(brak)
Jelcz	120M	1991–1994	1992	2006–2011	6	070–074, 079
	120MM/1	1995	1996	2011–2012	6	080–085
	120MM/2	1999	1999	2016–2020	10	099–108
	PR110M	1984–1991	1991	1991–2023	76	001–067, 086–088, 093–098
	T120	1992	1992	2008–2010	2	068–069
	M121M	1997	1997	2012	4	089–092
MAN	EL283 Lion’s City	2005	2005	2020	1	120
	NL202	1992–1993	2005	2011–2012	2	118–119
	NL273 Lion’s City	2006–2007	2006	2023	6	122–124, 128–130
	NG272	1992	2004	2009	1	116
	NG312	2000	2000	2019	5	109–113
Mercedes-Benz	O100	1995	2004	2010	1	117
Solaris	Urbino 12 II generacja	2004	2004	2020	2	114–115

Statystyka

Analizując obecny stan taboru, warto przyjrzeć się statystykom, które prezentują ogólną liczbę pojazdów oraz ich klasyfikację według różnych kryteriów.

Ogólne informacje	Liczba				Stan na
	Rodzaj autobusu			Razem
	Jednoczł.	Przegubowy	Inny
Liczba typów pojazdów	6	1	0	7	4.07.2023
Liczba wszystkich pojazdów	57	18	0	75
Liczba usuniętych pojazdów	112	6	10	128
Struktura taboru (według wersji) (%)	76%	24%	0%
Struktura taboru (według marek) (%)	Solaris – 68% MAN – 11% Volvo – 8% Yutong – 8% Mercedes-Benz – 4% Jelcz – 1%
Udział autobusów niskopodł. we flocie	98,6%
Udział pojazdów używanych	0,00%
Średni wiek pojazdów	9,66

Informacje ogólne	Marka oraz model pojazdu	Numer boczny	Ilość	Data stanu
Ostatni dodany pojazd jednoczłonowy	Yutong E12	001–006	6	4 lipca 2023
Ostatni dodany pojazd przegubowy	Solaris Urbino 18 IV generacja	263–264	2	28 czerwca 2023
Ostatni wycofany pojazd	MAN Lion’s City NL273	130	1	4 lipca 2023
Autobus będący podstawą taboru	Solaris Urbino 12	200–230, 238–239	33	28 czerwca 2023

---

Oceń: Komunalny Zakład Komunikacyjny

---