Mikołaj Kałuba, urodzony 10 września 1908 roku w Białymstoku, był wybitnym przedstawicielem polskiego sportu oraz inżynierem mechanicznym. Jego życie pełne sukcesów w dziedzinie lekkoatletyki zostało tragicznie przerwane.
Wiosną 1940 roku w Charkowie poniósł śmierć jako ofiara zbrodni katyńskiej. Jako podporucznik artylerii rezerwy Wojska Polskiego, Mikołaj Kałuba stał się symbolem poświęcenia i tragicznych losów żołnierzy tamtych czasów.
Życiorys
Mikołaj Kałuba przyszedł na świat jako syn Pawła i Eugenii. W 1927 roku uzyskał świadectwo ukończenia Państwowego Gimnazjum im. Króla Zygmunta Augusta w Białymstoku, a następnie kontynuował naukę na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej, gdzie w 1936 roku zdobył tytuł inżyniera mechanika. Jego edukację wojskową wzbogaciło także ukończenie Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim w 1934 roku.
W latach 1928–1935 Mikołaj był aktywnym lekkoatletą, reprezentując AZS Warszawa, gdzie specjalizował się w pchnięciu kulą. W 1934 roku zdobył brązowy medal podczas zimowych mistrzostw Polski w tej konkurencji. Dodatkowo, zajął 6. miejsce w mistrzostwach Polski w pchnięciu kulą w 1932 roku oraz w rzucie młotem w 1933 roku. Jego najlepsze osiągnięcia to rekordy: 13,62 m w pchnięciu kulą, ustanowiony 25 maja 1933 w Warszawie, oraz 40,89 m w rzucie dyskiem, osiągnięty 24 czerwca 1934 roku.
W 1935 roku Mikołaj służył w 2 dywizjonie artylerii przeciwlotniczej, a dwa lata później objął funkcję dowódcy plutonu w 1 pułku artylerii przeciwlotniczej. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę jako inżynier mechanik w Centralnym Okręgu Przemysłowym. W 1939 roku, awansowany do stopnia podporucznika rezerwy, został przydzielony do 9 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej, gdzie walczył w czasie kampanii wrześniowej w Ośrodku Zapasowym Artylerii nr 2 w Stalowej Woli.
Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę Mikołaj w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli oraz przebywał w obozie w Starobielsku. Niestety wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, a jego ciało pochowane zostało potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach. Obecnie, od 17 czerwca 2000 roku, to miejsce nosi miano Cmentarza Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Jego nazwisko znajduje się na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1665.
Na zawsze pozostanie w pamięci, a 5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, mianował go pośmiertnie na stopień porucznika. Uroczysty akt awansu ogłoszono 10 listopada 2007 roku w Warszawie podczas ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 163 [dostęp 04.09.2024 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 28.08.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- a b c Mikołaj Kałuba [online], Ogrody Wspomnień [dostęp 25.02.2021 r.]
- Daniel Grinberg, Zbigniew Jonik, Henryk Kurzyński, Leszek Luftman, Stefan Pietkiewicz, Janusz Rozum, Maciej Rychwalski, Andrzej Socha, Włodzimierz Szymański: Historia polskiej lekkoatletyki halowej 1924-2014. Warszawa, Sopot: Komisja Statystyczna PZLA, 2014 r.
- Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Janusz Rozum, Tadeusz Wołejko: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1920-2007. Konkurencje męskie. Szczecin – Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2008 r.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 206.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- a b c d Henryk Kurzyński, Stefan Pietkiewicz, Marian Rynkowski: Od Adamczaka do Zasłony - Leksykon lekkoatletów polskich okresu międzywojennego - mężczyźni. Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2004 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Antoni Komendo-Borowski | Magdalena Warakomska | Natalia Maliszewska | Jakub Jaworski (łyżwiarz) | Piotr Sawicki (karateka) | Ryszard Ostrowski (piłkarz) | Juliusz Trochimczuk | Henryk Antczak (siatkarz) | Wojciech Kowalewski | Mariusz Piekarski | Krystian Zdrojkowski | Dariusz Bayer | Jacek Chańko | Janina Kurkowska-Spychajowa | Jan Gałązka (bokser) | Igor Lewczuk | Wojciech Nowicki (lekkoatleta) | Marek Czajkowski (sportowiec) | Karol Sienkiewicz (lekkoatleta) | Karol MackiewiczOceń: Mikołaj Kałuba