UWAGA! Dołącz do nowej grupy Białystok - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Mały wąż domowy – idealny wybór dla początkujących hodowców


Mały wąż domowy to idealny wybór dla początkujących entuzjastów terrarystyki, oferujący nie tylko wyjątkowe towarzystwo, ale i wiele korzyści. Charakteryzuje się łagodnym temperamentem, niewielkimi wymaganiami hodowlanymi oraz długą żywotnością, która może wynosić od 10 do 20 lat. Odpowiednio zaaranżowane terrarium oraz dbałość o dietę i warunki życia są kluczowe dla zdrowia tego fascynującego gada. Dowiedz się, jak zadbać o małego węża, by stał się niezapomnianym towarzyszem w Twoim domu!

Mały wąż domowy – idealny wybór dla początkujących hodowców

Co to jest mały wąż domowy?

Mały wąż domowy to gad, który nie jest jadowity i idealnie nadaje się na towarzysza w terrarium. Dzięki swoim kompaktowym rozmiarom, hodowla w warunkach domowych staje się znacznie prostsza. Te stworzenia zazwyczaj nie wykazują agresji, co sprawia, że są doskonałym wyborem dla początkujących entuzjastów terrarystyki.

Długość małych węży może wynosić od 60 cm do około 1,5 m, w zależności od konkretnego gatunku. Aby zapewnić im dobrą opiekę, konieczne jest stworzenie odpowiednich warunków. Optymalna temperatura dla tych węży oscyluje między 25 a 30°C, a wilgotność powinna wynosić od 50 do 70%.

Co je wąż zbożowy? Wszystko o hodowli i diecie tego gada

Ich naturalna dieta składa się głównie z małych gryzoni, co czasami bywa wyzwaniem. Ważne jest, aby regularnie je karmić, a pokarm dostosować do ich wielkości. Dobrze zaplanowane terrarium dla małego węża powinno być wyposażone w różnorodne elementy:

  • kryjówki,
  • miejsca do wspinania,
  • odpowiednie podłoże,
  • elementy zachęcające do naturalnych zachowań.

Prawidłowa opieka nad tymi gadami wymaga również monitorowania ich zdrowia. Niezbędne są regularne wizyty u weterynarza oraz zapewnienie odpowiedniego pożywienia i warunków życia. Hodowla małych gatunków węży to pasjonujące hobby, które pozwala na bliski kontakt z tymi niezwykłymi stworzeniami.

Jakie gatunki węży są popularne w hodowli domowej?

W hodowli domowej najczęściej spotyka się kilka gatunków węży, takich jak:

  • wąż zbożowy (Pantherophis guttatus),
  • pyton królewski (Python regius),
  • boa dusiciel (Epicrates cenchria).

Wąż zbożowy cieszy się dużą popularnością dzięki swoim walorom estetycznym oraz łatwości w hodowli. Jego różnorodne barwy przyciągają zarówno nowicjuszy, jak i bardziej doświadczonych entuzjastów. Idealnie sprawdzi się w terrarium o pojemności 60 litrów, co czyni go atrakcyjnym wyborem dla osób rozpoczynających przygodę z wężami.

Kolejnym chętnie wybieranym gatunkiem jest pyton królewski. Jego łagodny charakter oraz kompaktowe rozmiary, osiągające maksymalnie 1,2-1,5 metra, sprawiają, że pielęgnacja jest naprawdę łatwa. Niezwykłe ubarwienie tych węży dodaje im jeszcze więcej uroku.

Boa dusiciel również zasługuje na uwagę. Przy odpowiedniej trosce może być wspaniałym towarzyszem. Te węże dorastają do 2-3 metrów, a ich przyjazne usposobienie sprawia, że są świetnym wyborem nawet dla początkujących hodowców.

Właśnie te trzy gatunki mogą pochwalić się największą popularnością w terrarystyce. Ich sukces na rynku związany jest z ich miłym temperamentem oraz niewielkimi wymaganiami hodowlanymi. Kluczowym aspektem pozostaje również dostępność pożywienia, gdyż wszystkie te węże preferują dietę opartą na gryzoniach. Zapewnienie odpowiedniego pokarmu oraz stworzenie komfortowych warunków w terrarium przyczynia się do długotrwałej i satysfakcjonującej hodowli. Wybór gatunków węży ma ogromne znaczenie dla pomyślności w terrarystyce oraz satysfakcji hodowcy.

Jakie małe węże są polecane dla początkujących hodowców?

Dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z hodowlą węży, polecamy niewielkie gatunki, które charakteryzują się prostymi wymaganiami hodowlanymi oraz łagodnym temperamentem. Wśród nich:

  • wąż zbożowy – cieszy się szczególną popularnością, znany z bogatej palety barw oraz łatwości w pielęgnacji. Osiąga długość od 90 do 150 cm, co czyni go idealnym kandydatem do mniejszych terrariów,
  • wąż pończosznik – dorasta do około 1 metra. Jego łagodne usposobienie sprawia, że jest często wybierany przez początkujących hodowców,
  • wąż mahoniowy – z długością sięgającą 1,5 metra, wykazuje relatywnie proste wymagania dotyczące opieki,
  • węże trawne – znane ze swojego spokojnego charakteru oraz pięknych wzorów,
  • pseudo koralówki – choć mogą przypominać jadowite koralowce, są całkowicie bezpieczne dla hodowców.

Podejmując decyzję o wyborze małego węża, istotne jest, by zwrócić uwagę na dostępność tych gatunków, ich potrzeby żywieniowe oraz warunki, które będziemy w stanie im zapewnić w terrarium. Odpowiednie środowisko jest kluczowe dla sukcesu hodowli. Małe węże stanowią doskonały wybór na początek dla każdego, kto pragnie wkroczyć w świat terrarystyki.

Jakie są cechy małego węża domowego?

Jakie są cechy małego węża domowego?

Mały wąż domowy ma mnóstwo cech przyciągających zwolenników terrarystyki. Dzięki niewielkim rozmiarom, które wahają się od 60 cm do 1,5 m, z łatwością można je hodować w standardowych terrariach. Węże takie jak:

  • wąż zbożowy,
  • pończosznik.

Jest to świetny wybór dla osób stawiających pierwsze kroki w hodowli, ponieważ węże te są znane ze swojej łagodnej natury. Nie potrzebują skomplikowanych warunków życia, jednak kluczowe jest właściwe zarządzanie ich środowiskiem w terrarium. W zależności od konkretnego gatunku, małe węże domowe mogą żyć od 10 do 20 lat, dlatego hodowcy powinni być świadomi długoterminowego zaangażowania.

Zbilansowana dieta, głównie składająca się z małych gryzoni, jest niezbędna dla ich zdrowia. Regularne kontrole stanu zdrowia oraz wizyty u weterynarza są istotne, aby zapewnić im jak najlepszą kondycję. Mały wąż domowy to nie tylko uroczy towarzysz, ale także stworzenie, które wymaga zaangażowanej opieki. Tylko przy odpowiedniej trosce można cieszyć się jego obecnością przez długie lata.

Jakie są zalety posiadania małego węża domowego?

Hodowanie małego węża domowego niesie ze sobą wiele korzyści, które przyciągają pasjonatów terrarystyki. Gatunki takie jak:

  • wąż zbożowy,
  • pyton królewski,
  • boa dusiciel

stanowią znakomity wybór dla osób stawiających pierwsze kroki w tej dziedzinie. Charakteryzują się łagodnym temperamentem i stosunkowo niewielkimi wymaganiami. Nie muszą być codziennie wychodzone, co sprawia, że idealnie nadają się dla tych, którzy mają niewiele czasu. Różnorodność ich kolorów i wzorów może uczynić terrarium fascynującym elementem aranżacji wnętrza. Ponadto hodowla tych gadów dostarcza cennych informacji na temat ich biologii oraz zachowań. Małe węże wymagają niewielkiej przestrzeni, co czyni je odpowiednimi do mieszkań o ograniczonej powierzchni.

Czy wąż zbożowy śmierdzi? Zapachy i ich przyczyny

Starannie zaaranżowane terrarium, z odpowiednimi kryjówkami i miejscami do wspinaczki, zapewnia im komfort i zdrowie. Te wspaniałe stworzenia mogą żyć od 10 do 20 lat, co oznacza, że mogą stać się długoterminowymi towarzyszami. Ich pielęgnacja oraz monitorowanie stanu zdrowia jest stosunkowo proste, a dieta składająca się z małych gryzoni jest łatwo dostępna. W odpowiednim środowisku te węże stają się wiernymi i niezwykle interesującymi partnerami dla wszystkich hodowców.

Jakie wymagania mały wąż domowy ma dotyczące środowiska?

Mały wąż domowy potrzebuje odpowiednich warunków w swoim terrarium, aby dobrze się rozwijać. Kluczowe aspekty to:

  • temperatura – optymalna temperatura w strefach grzewczych powinna wynosić od 25 do 30°C, podczas gdy w chłodniejszych miejscach nie powinna spaść poniżej 22°C,
  • wilgotność – powinna utrzymywać się w granicach 50 do 70%, co wpływa korzystnie na skórę węża i ułatwia proces linienia,
  • rodzaj podłoża – powinno być dostosowane do konkretnego gatunku; kokos, torf czy zmielona kora to popularne opcje, które zapewniają doskonałą wentylację,
  • kryjówki – dają wężom poczucie bezpieczeństwa,
  • elementy do wspinaczki – gałęzie czy kamienie wspierają ich naturalne instynkty,
  • oświetlenie – musi być dostosowane do indywidualnych potrzeb danego gatunku; wiele małych węży potrzebuje regularnego cyklu dzień/noc.

Stworzenie odpowiedniego środowiska z zróżnicowanymi temperaturami oraz wilgotnością sprzyja zdrowemu rozwojowi małego węża domowego. Ważne jest, aby regularnie obserwować zachowania węża i kontrolować warunki w terrarium, co jest kluczowe dla udanej hodowli.

Jakie warunki życia są potrzebne dla małego węża domowego?

Aby mały wąż domowy mógł rozwijać się prawidłowo, niezwykle istotne jest stworzenie dla niego odpowiednich warunków życia. Każdy hodowca powinien zadbać o idealne terrarium, w którym będą spełnione jego potrzeby. Oto kilka kluczowych aspektów, na które należy zwrócić uwagę:

  • Terrarium – ważne jest, aby miało odpowiednie rozmiary. Dla dorosłych osobników najlepiej sprawdzi się pojemność od 80 do 120 litrów z dobrą wentylacją, co zapewni komfort mieszkańcom,
  • Temperatura – utrzymanie stref grzewczych w przedziale 25-30°C jest niezbędne. W chłodniejszych sektorach warto, by temperatura nie była niższa niż 22°C, gdyż ma to duże znaczenie dla termoregulacji i zdrowia węża,
  • Wilgotność – odpowiedni poziom wilgotności, wynoszący 50-70%, wspomaga proces linienia i wpływa na ogólne samopoczucie węża,
  • Podłoże – warto dobierać je zgodnie z gatunkiem węża. Zmielona kora, torf oraz włókna kokosowe to świetne wybory, które zapewniają odpowiednią wentylację oraz czystość,
  • Kryjówki – węże potrzebują miejsc, gdzie mogą się schować, co pozwala im na poczucie bezpieczeństwa i redukuje stres,
  • Elementy do wspinaczki – gałęzie i kamienie zaspokajają naturalne instynkty tych zwierząt, co pozytywnie wpływa na ich aktywność oraz zdrowie,
  • Oświetlenie – powinno być dostosowane do konkretnego gatunku węża. Wiele z nich potrzebuje regularnego cyklu dzień/noc, aby wspierać swoje naturalne rytmy biologiczne.

Zarówno odpowiednie warunki w terrarium, jak i regularne monitorowanie temperatury oraz wilgotności stanowią klucz do zapewnienia długotrwałego zdrowia małego węża. Dbanie o czystość w przestrzeni, w której mieszka, to fundamentalny element sukcesu w hodowli.

Jakie temperatury i wilgotność są odpowiednie dla małego węża domowego?

Temperatura i wilgotność odpowiednie dla małych węży domowych różnią się w zależności od ich gatunku. Na przykład:

  • wąż zbożowy (Pantherophis guttatus) czuje się najlepiej w temperaturze od 25 do 32°C, a wilgotność powinna oscylować między 40 a 60%,
  • boa dusiciel (Epicrates cenchria) wymaga, aby jego terrarium miało temperaturę w przedziale 26-31°C w ciągu dnia.

W strefie grzewczej należy utrzymać wyższe wartości, natomiast w chłodniejszej strefie temperatura nie powinna spadać poniżej 22°C, co jest istotne dla utrzymania odpowiedniej termoregulacji. Wilgotność ma również kluczowe znaczenie dla zdrowia węża, szczególnie podczas linienia – zbyt niska wilgotność może prowadzić do problemów skórnych.

Dlatego ważne jest, aby hodowcy regularnie sprawdzali te parametry w terrarium. Dzięki użyciu hygrometrów oraz termometrów, można upewnić się, że warunki są adekwatne do potrzeb węży. Stworzenie zrównoważonego środowiska wspiera ich zdrowy rozwój oraz długowieczność. Dbanie o stabilność temperatury i wilgotności jest kluczem do sukcesu w hodowli tych fascynujących stworzeń.

Jakie terrarium jest najlepsze dla małego węża domowego?

Aby stworzyć idealne terrarium dla małego węża domowego, należy uwzględnić jego unikalne potrzeby oraz wymiary. Na przykład w przypadku węża zbożowego zaleca się pojemnik o rozmiarach 80x40x40 cm, co umożliwia mu swobodne poruszanie się. Natomiast pyton królewski potrzebuje więcej przestrzeni, zatem optymalne wymiary dla niego to 100x50x50 cm.

Istotną kwestią jest również wentylacja, która ogranicza ryzyko pleśni oraz chorób, a także zabezpieczenie terrarium, by zminimalizować szanse na ucieczkę. Należy również pamiętać o elementach stymulujących naturalne zachowania węża, takich jak:

  • gałęzie do wspinania,
  • kryjówki.

Zapewniają one wężowi poczucie bezpieczeństwa. Również kontrola temperatury oraz poziomu wilgotności jest kluczowa. W strefie grzewczej powinna panować temperatura w granicach 25-30°C, a wilgotność należy utrzymać na poziomie 50-70%. Takie warunki sprzyjają zdrowemu rozwojowi oraz komfortowemu życiu węża.

Ostatecznie, dobrze zaprojektowane terrarium powinno jak najbardziej przypominać naturalne środowisko węża, co ma korzystny wpływ na jego zdrowie i długowieczność.

Jakie wyposażenie jest potrzebne w terrarium dla małego węża?

Aby zapewnić małemu wężowi domowemu odpowiedni komfort i zdrowie, kluczowe jest odpowiednie wyposażenie jego terrarium. Oto podstawowe elementy, które powinieneś uwzględnić:

  • Kryjówki – stanowią podstawowy element, który sprawia, że węże czują się bezpiecznie. Możesz je znaleźć w sklepach zoologicznych lub wykorzystać naturalne materiały, takie jak kawałki kory.
  • Miska z wodą – umożliwia picie oraz pozwala na kąpiele, co przyczynia się do utrzymania właściwej wilgotności w terrarium.
  • Dobór podłoża – powinien być dostosowany do gatunku węża. Popularnymi rozwiązaniami są torf, zmielona kora oraz wióry kokosowe; wszystkie te opcje oferują dobrą wentylację i ułatwiają czyszczenie.
  • Oświetlenie – odpowiednie, w tym żarówki grzewcze i UVB, jest niezbędne, ponieważ węże potrzebują światła do syntezowania witaminy D, która jest kluczowa dla ich zdrowia. Pamiętaj, aby dostosować rodzaj oświetlenia do specyficznych potrzeb danego gatunku.
  • Termometr oraz higrometr – pozwala na bieżąco monitorować temperaturę i wilgotność, co jest niezwykle ważne dla zdrowia twojego węża. Optymalne warunki w strefie grzewczej dla małego węża powinny wynosić od 25 do 30°C.
  • Elementy do wspinaczki – takie jak gałęzie, pozwalają wężowi na realizowanie swoich naturalnych instynktów.

Zróżnicowanie środowiska, łącząc wszystkie te składniki, przyczynia się do dłuższego życia oraz dobrego samopoczucia twojego małego węża domowego.

Ile kosztuje wąż zbożowy? Sprawdź przybliżone ceny i odmiany

Jakie są najlepsze kryjówki dla małego węża domowego?

Jakie są najlepsze kryjówki dla małego węża domowego?

Kiedy myślimy o najlepszych kryjówkach dla małego węża domowego, najważniejsze jest, aby zapewniały mu poczucie bezpieczeństwa i komfortu. Obszar w terrarium powinien być urozmaicony, więc warto wprowadzić różnorodne akcesoria, takie jak:

  • domki dla gadów,
  • korzenie,
  • jaskinie,
  • tuby korkowe.

Rozmieszczając te elementy w różnych częściach terrarium, dajemy wężowi możliwość wyboru najlepszej kryjówki, w zależności od temperatury czy wilgotności. Takie schronienia pomagają zredukować stres i sprawiają, że wąż czuje się bezpieczniej. Rośliny to kolejny doskonały sposób na ozdobienie terrarium oraz stworzenie naturalnych przeszkód i miejsc do ukrycia. Istotne jest, aby przestrzeń była odpowiednich rozmiarów, tak aby wąż mógł się w niej swobodnie schować – to niezwykle ważne dla jego dobrego samopoczucia psychicznego.

Kryjówki można łatwo zakupić w sklepach zoologicznych, ale istnieje również możliwość wykonania ich samodzielnie z naturalnych materiałów. Nie zapominajmy o regularnym sprawdzaniu stanu kryjówek. Dbałość o ich czystość i bezpieczeństwo jest kluczowa. Odpowiednie warunki życia i komfortowe schronienia mają ogromny wpływ na zdrowie i aktywność małego węża domowego, co z kolei jest podstawą jego pomyślnej hodowli.

Co jedzą małe węże domowe?

Małe węże domowe, takie jak wąż zbożowy, mają zróżnicowaną dietę, która głównie składa się z niewielkich gryzoni. Ich menu obejmuje:

  • myszy,
  • chomiki,
  • malutkie króliki,
  • szczury.

Ważne jest, aby dobrać odpowiednie pożywienie do wielkości oraz wieku węża. Młode osobniki powinny być karmione oseskami mysimi, które idealnie pasują do ich rozmiarów. W przypadku węża zbożowego warto uwzględnić w diecie:

  • myszy oseskowe,
  • małe szczury,
  • jednodniowe kurczaki.

Karmienie odbywa się regularnie, co 7 do 14 dni, w zależności od wieku węża. Starsze osobniki mogą dostawać większe porcje co 10-14 dni, jednak istotne jest obserwowanie ich reakcji na pokarm. Niektóre z nich mogą mieć szczególne potrzeby żywieniowe. Unikanie nadmiernego jedzenia oraz zapewnienie różnorodności w diecie są kluczowe dla zdrowia i dobrego samopoczucia małych węży domowych. Odpowiednia dieta ma również istotny wpływ na długość życia tych zwierząt, która może wynosić od 10 do 20 lat, zależnie od gatunku oraz warunków hodowlanych. Dbanie o właściwe żywienie węża jest więc kluczowe dla jego długotrwałego zdrowia.

Jakie są sposoby karmienia małego węża domowego?

Jakie są sposoby karmienia małego węża domowego?

Karmienie małego węża domowego można zrealizować na różne sposoby, które zależą od indywidualnych preferencji hodowcy oraz potrzeb zwierzęcia. Najczęściej sięga się po:

  • martwą karmówkę,
  • żywą karmówkę.

Podawanie martwych gryzoni, takich jak myszy czy szczury, jest zalecane ze względów bezpieczeństwa i praktyczności. Ich przechowywanie jest proste, co znacząco ułatwia organizację diety. Najlepiej używać do tego pensety — pozwala to na lepszą kontrolę i zmniejsza ryzyko przypadkowego uszkodzenia węża podczas jedzenia. Można również zostawić karmówkę w terrarium, jednak należy często obserwować, czy nasz podopieczny ją zjada.

Regularność w karmieniu małych wężyków jest niezwykle istotna dla ich zdrowia. Młode zwierzęta powinny być karmione co:

  • 7-14 dni,
  • natomiast starsze osobniki mogą otrzymywać pokarm co 10-14 dni.

Ważne jest również, aby zwracać uwagę na potrzeby węża w zakresie jedzenia. Istotne jest, aby dostosować rozmiar pożywienia do wymiarów naszego węża. Odpowiednia dieta ma ogromne znaczenie dla zdrowia oraz długości życia, które w przypadku małych węży domowych wynosi zazwyczaj od 10 do 20 lat. Dlatego dobór właściwych metod karmienia, uwzględniających specyfikę danego gatunku, jest kluczowy dla pomyślnej hodowli węży.

Ile żyją małe węże domowe?

Długość życia małych węży domowych różni się w zależności od gatunku oraz warunków, w jakich są hodowane. Na przykład:

  • wąż zbożowy (Pantherophis guttatus) przeciętnie żyje około 20 lat,
  • pyton królewski (Python regius) ma szansę dożyć od 25 do 35 lat,
  • boa dusiciel (Epicrates cenchria) również może osiągnąć przyzwoity wiek, przekraczający 20 lat.

Kluczowym czynnikiem wpływającym na długowieczność tych zwierząt jest sposób, w jaki są hodowane. Zdrowa dieta, regularne konsultacje z weterynarzem oraz staranne zaaranżowanie terrarium odgrywają istotną rolę w ich dobru. Elementy takie jak temperatura, poziom wilgotności oraz odpowiednie podłoże muszą być dopasowane do specyficznych potrzeb danego gatunku. Zapewniając małym wężom właściwą opiekę, możemy cieszyć się ich towarzystwem przez długi czas, co sprawia, że są one niezwykle atrakcyjnymi zwierzętami dla pasjonatów terrarystyki.

Jak dbać o zdrowie małego węża domowego?

Aby zapewnić zdrowie małego węża domowego, niezwykle ważne jest, aby stworzyć mu odpowiednie warunki w terrarium. Wąż wymaga stabilnej temperatury w przedziale 25-30°C. Również wilgotność powinna wynosić od 50% do 70%, ponieważ te aspekty mają istotny wpływ na jego samopoczucie i są kluczowe w procesie linienia.

Karmienie go regularnie jest równie istotne – zazwyczaj robimy to co 7-14 dni, zależnie od jego wieku i rozmiaru. Nie można zapominać o higienie w terrarium. Cykliczne czyszczenie podłoża oraz wymiana wody w misce są niezbędne, aby uniknąć rozwoju bakterii i chorób.

Warto także uważnie przyglądać się swojemu wężowi. Należy zachować czujność na ewentualne symptomy zdrowotne, takie jak:

  • apatia,
  • brak apetytu,
  • zmiany w zachowaniu.

Jeśli zauważysz coś niepokojącego, warto zasięgnąć porady u weterynarza specjalizującego się w gadach. Przestrzegając tych zasad, możesz zapewnić swojemu małemu wężowi domowemu komfort i zdrowie na długie lata.

Jakie węże uznawane są za niegroźne?

Wśród węży, które są nieszkodliwe dla ludzi, można odkryć kilka fascynujących gatunków. Do najbardziej popularnych należą:

  • wąż zbożowy (Pantherophis guttatus),
  • pyton królewski (Python regius),
  • boa dusiciel (Epicrates cenchria).

Te nieagresywne węże charakteryzują się łagodnym usposobieniem, co sprawia, że są idealnym wyborem dla początkujących hodowców. Wąż zbożowy zachwyca swoją różnorodnością kolorów i jest stosunkowo łatwy w pielęgnacji. Osiąga długość od 90 cm do 1,5 m, a w odpowiednich warunkach może być długoterminowym towarzyszem. Z kolei pyton królewski, który również cieszy się dużą popularnością, dorasta do rozmiarów 1,2 m – 1,5 m. Jego spokojny charakter czyni go idealnym wyborem dla tych, którzy adoptują swojego pierwszego węża. Boa dusiciel to kolejny interesujący gatunek, który może osiągać długość od 2 do 3 m. Jego przyjazne usposobienie przyciąga wielu miłośników.

Czy wąż zbożowy gryzie? Zrozumienie jego zachowań

Te węże stanowią świetne opcje dla osób rozpoczynających swoją przygodę z terrarystyką. Mimo ich pokojowego charakteru, ważne jest, aby zawsze zachować ostrożność podczas kontaktu z tymi majestatycznymi stworzeniami. Dobrze wychowane, małe węże mogą stać się znakomitymi towarzyszami, jeśli zapewni się im odpowiednią opiekę i socjalizację.


Oceń: Mały wąż domowy – idealny wybór dla początkujących hodowców

Średnia ocena:4.49 Liczba ocen:19